Ён выпадкова натрапіў на прыпынак, людзей на якім не было. Ні на вымашчанай Унгерэрштрасэ, ззяючыя рэйкі з якой адзінока вялі на Швабінг, ні на Фёрынгскай шашы не відаць было ніводнага экіпажа; за агароджамі каменяломняў, дзе выстаўленыя на продаж крыжы і памятныя дошкі ды манументы ўтваралі нешта накшталт кладоў без магіл, нічога не давала знаць пра сябе, а візантыйская пабудова для адпявання насупраць ляжала маўкліва ў водблісках нізкага сонца. Яе парадны бок, упрыгожаны грэчаскімі крыжамі і іератычнымі выразнымі таблічкамі, выяўляў яшчэ, паўзверх усяго, сіметрычна размешчаныя афарызмы пазалочанымі літарамі, выбраныя цытаты з Бібліі, якія датычацца жыцця на тым свеце, як напрыклад: "Яны ўваходзяць у Боскі дом" альбо: "Няхай ім свеціць вечнае святло"; і Ашэнбах, чакаючы трамвая, на працягу некалькіх хвілін амаль забыўся пра рэальнасць, бо чытаючы гэтыя выслоўі, ён заглыбляўся не ў іх духоўны сэнс, а ў іх містыку, якая збівае з тропу; калі ж Ашэнбах, вяртаючыся са сваіх трызненняў, у порціку, над дзвюма апакаліптычнымі жывёлінамі, якія вартавалі адкрытую лесвіцу, заўважыў чалавека, то не зусім звычайны выгляд апошняга надаў яго думкам зусім іншы напрамак.
Адкуль ён з’явіўся – з сярэдзіны памяшкання цераз бронзавыя дзверы капліцы або незаўважна ўвайшоў і выйшаў знадворку, – было невядома. Ашэнбах, асабліва не засяроджваючыся на гэтым пытанні, схіліўся больш да першага меркавання. Сярэдняга росту, хударлявы, без барады й вусоў і незвычайна кірпаносы, чалавек належаў да катэгорыі рудых, і, адпаведна гэтаму, у яго была малочна-белая, абсеяная рабаціннем скура. Паводле знешнасці ён быў, напэўна, не баварац: пагатоў саламяны капялюш з шырокімі і простымі палямі, надзеты ў яго на галаве, выдаваў у ім іншаземнага прыезджага. Што праўда, у яго за плячыма быў тыповы для гэтай мясцовасці заплечнік, выцвілы гарнітур, здавалася, з грубага сукна з поясам, а цераз левую руку, локцем якой ён упіраўся ў бок, звісала накідка ад дажджу; у правай руцэ ў яго быў кіёк з завостраным наканечнікам, які быў з нахілам уваткнуты ў зямлю і на сагнутую рукаятку якога ён, скрыжаваўшы ногі, абапіраўся сцягном. Ён стаяў з узнятаю галавою, так што на яго хударлявай шыі над каўняром спартыўнай кашулі свабоднага крою вытыркаўся вялікі голы кадык; чалавек пазіраў, зорка сочачы за наваколлем, бясколернымі, з пачырванелымі павекамі вачыма, паміж якімі, неяк дзіўна суадносячыся з яго кароткім задзёртым уверх носам, месціліся дзве вертыкальныя энергічныя зморшчыны. Такім чынам – магчыма, гэтаму ўражанню спрыяла яго месца знаходжання, што было ўзвышаным і ўзвышала яго, – ягоная поза выглядала ўладна ўсёвідушчаю, адважнаю і нават дзёрзкаю; бо калі ён, аслеплены, глядзеў, крывячы твар, на сонца, якое заходзіла, або штосьці іншае правакавала ў ім працяглую скрыўленую грымасу, то яго вусны здаваліся занадта кароткімі, цалкам адцягнутымі ўверх над зубамі, так што тыя, белыя і доўгія, проста тырчалі з аголеных дзяснаў.
Магчыма, Ашэнбах падчас свайго нядбайнага, мала зацікаўленага разгляду незнаёмца быў не вельмі абачлівым; бо раптам ён заўважыў, што той таксама накіраваў свой позірк у яго бок, ды яшчэ так ваяўніча, вочы ў вочы, з такім відавочным намерам не саступіць, прымусіць іншага адвесці позірк, што Ашэнбах з непрыемным адчуваннем адвярнуўся і скіраваўся ўздоўж агароджы і адначасова вырашыў не звяртаць увагі на таго мужчыну. У наступнай хвілі ён і забыўся пра яго. Але ці то вандроўная прыгода ў асобе незнаёмца зрабіла ўплыў на сілу яго ўяўлення, ці то нейкая іншая псіхалагічная або душэўная з’ява ўмяшалася, але ён абсалютна раптоўна адчуў дзіўнае абвастрэнне сваіх пачуццяў, нешта накшталт нарастання трывогі, юначай прагі падацца ў далячынь – пачуцця зусім новага ці ад якога Ашэнбах ужо даўно адвык; у выніку ён, захоплены, спыніўся з рукамі за спінаю і ўтаропіўшыся ў дол, каб праверыць сутнасць і мэту гэтага адчування.
Гэта была жарсць вандроўніка, нічога іншага; але яна сапраўды навалілася на яго, як прыступ хваробы, і ператварылася ў жарснае імкненне, вырастаючы да трызнення. Ён быццам імкнуўся ўбачыць усе цуды і жахі такой разнастайнай зямлі, якая раптам пажадала ўявіць сабе яго прагу. Ён бачыў, быццам наяве, незвычайны пейзаж, трапічныя балоты, пышныя і нездаровыя, пад густа зацягнутым небам, набрынялым вільгаццю; дзікасць першабытнага свету, якой пазбягаюць людзі, і ручаіны, якія выцякаюць з астравоў, балот і гразі; ён убачыў зямлю, засыпаную лістамі, таўшчынёю з далонь, вялізнымі папарацямі, тлустай і сакавітаю расліннасцю, якая буяла, – там валасатыя ствалы пальмаў сягалі ў вышыню, а таксама дзіўна перакручаныя дрэвы, карані якіх выбіваліся са ствалоў і праз паветра апускаліся ў зямлю, у ваду, утвараючы заблытаныя спляценні. На перарывістай плыні, у якой адбіваліся зялёныя цені, плавалі малочнага колеру кветкі велічынёю з талерку; нябачаныя ніколі птушкі, натапыраныя, з бясформеннымі дзюбамі, стаялі на высокіх нагах у плыткай вадзе і нерухома глядзелі некуды ўбок, у той час як праз вялізныя бамбукавыя палі прабіваліся бразгатлівы скрыгат і шум, быццам праз браніраванае войска; у таго, хто гэта бачыў, з’яўлялася ўражанне, што на яго дыхае нешта цеплаватае, гнілое ад гэтай юрлівай і непрыдатнай пустэльні, якая, здавалася, лунала ў жудасным стане станаўлення ці заняпаду паміж вузлаватымі трубкаватымі стваламі бамбукавага гушчару; яму здалося ў нейкі момант, што ён бачыць фасфарытны бляск агеньчыкаў-вачэй тыгра, і ён адчуў, як яго сэрца затрапятала ад жаху і загадкавага поцягу. Потым відовішча знікла; Ашэнбах, пахітаўшы галавою, працягнуў свой шпацыр уздоўж агароджаў майстэрняў, дзе вырабляліся надмагільныя камяні.