«Хаця б прабачэння папрасіў, чортаў сын, — падумаў ён пра лейтэнанта. — Ніякага такту! Во моладзь пайшла. Адна на пошце тырчала, другі — слова чалавечага не сказаў…»
Адчуў, што ногі гудуць, млеюць у каленях, як некалі пасля самага цяжкага палявання, і сеў на мокры камень.
Магчыма, што, стомлены, ён задрамаў на гэтым камені, бо не бачыў і не чуў, як у дзяжурку прыйшоў сын. Ці яны тут з’яўляюцца з-пад зямлі? Пачуў сынаў голас і смех, калі той выходзіў з дзяжуркі сюды, у свет цывільны.
Васіль убачыў маленькую, захутаную ў плашч постаць бацькі на камені і… не ўстрывожыўся, падышоў з усмешкай, быццам чакаў яго прыезду ці бачыў толькі ўчора.
Іван Васільевіч падняўся насустрач.
— Ты прыехаў у санаторый?
— Не.
— Не? А куды?
— Прыехаў да цябе.
— Да мяне? — хлопец здзівіўся.
Івана Васільевіча гэта пакрыўдзіла: не верыць, што бацькоўскія пачуцці маглі паклікаць у далёкую дарогу.
— Можа павітаемся? — Хацелася абняць сына. Але Васіль засмяяўся і па-мужчынску проста працягнуў руку.
— Здарова, бацька.
— Здароў, Вася.
Рука ў хлопца мазолістая, працавітая, сціснуў ён бацькаву так, што Іван Васільевіч, сам чалавек дуЖЫ, Н6 беларучка, парадаваўся яго сіле. Глядзеў на сына знізу ўгору: Васіль на галаву вышэйшы.
З-пад каўняра бушлата свяціўся гюйс фланелькі, як кавалачак сіняга мора, і хораша, прыгожа адцяняў загарэлы твар і шыю. Добра адпрасаваныя штаны, не шырокія, не флоцкі клёш, як раней, нармальныя, чаравікі, начышчаныя да бляску, таксама надавалі хлопцу святочны, элегантны выгляд; толькі бушлат штодзённы, рабочы, але спражка на папрузе гарыць. Іван Васільевіч залюбаваўся сынам, не выпускаючы руку.
— Ты, праўда, прыехаў да мяне?
— Ты ўсё яшчэ не верыш?
Васіль збянтэжыўся, прызнаўся:
— Я не чакаў,— і ў вачах яго бліснула зусім дзіцячая радасць, такая чыстая, што кранула бацьку трохі не да слёз.
Каб схаваць сваю ўзрушанасць, ён пажартаваў:
— Я ж вольны чалавек — пенсіянер.
— Мама казала, што ты модна перажываў сваю адстаўку. Я разумею. З тваёй энергіяй…
— Ну, мама нагаворыць! Мяне запрашаюць назад. Сітуацыя змянілася. І я падумаў, што, калі вярнуся на працу, цяжка будзе вырвацца…
Здзівіўся такому нечаканаму тлумачэнню прычыны сваёй раптоўнай паездкі. Безумоўна, урэшце ён згодзіцца на любую пасаду і, безумоўна, накінецца на работу з прагнасцю чалавека, які доўга пакутаваў ад смагі. За час вымушанага адпачынку ў яго з’явіліся цікавыя ідэі і па меліярацыі, і па размяшчэнні культур, паляпшэнні лугоў… Было б злачынна не паспрабаваць праверыць іх на практыцы, гэтыя ідэі.
Спытаў у сына:
— Нам дазволена пагаварыць тут, на каменнях?
— У мяне ўвальніцельная да васьмі. Хадзем уніз.
— Хадзем.
Яны пайшлі па асфальтаванай дарозе, якая, робячы адмысловыя петлі вакол скал, абгінаючы цясніны, палога спускалася ўніз. Ісці па гэтай дарозе было лёгка і… прыемна. Івану Васільевічу прыемна. Ішлі хутка, плячо ў плячо і ў нагу, як салдаты. Ніколі не хадзіў так з сынам.
— Лада не ведала гэтай дарогі?
— А ты падымаўся там, па сцежцы? — Васіль свіснуў і засмяяўся. — Лада нічога не хацела ведаць, нічога не хацела бачыць. Яна закахалася ў аднаго сябра, у Сашку Павельева. Цяпер піша яму штодня, а мне — раз у месяц.
— Лада піша сюды хлопцу?
— А ты не ведаў?
Іван Васільевіч адчуў сябе ашуканым. Жыў з упэўненасцю: хто-хто, а Лада раскрывае перад ім усю душу, выказвае ўсе думкі. Адзіны сапраўдны адкрыты і шчыры чалавек. Не тое, што маўклівая Мая, далёкі Васіль, зяць, які многа балбоча, але заўсёды з выгадай для сябе. І вось — калі ласка…
«І маці — дурніца. Лада штодня бегала ў горы да Басі! Цяцера! Грэла старую спіну на пляжы і праз чорныя акуляры ўласнай дачкі не бачыла. І цяпер ні чорта не бачыць. Негр, Фелікс Будыка — усё гэта чорна-белы камуфляж. А ісціна — вось яна дзе. У гарах. Ці не той гэта весяльчак, што першы затрымаў мяне? Але ж і часу ў яе хапае штодня пісаць! На каханне заўсёды хапае часу».
На дзіва складаныя пачуцці завалодалі Іванам Васільевічам: і злосць на дачку, на жонку, і адначасова нейкая незвычайная весялосць, нават захапленне: «Ах, чортавы дзеці, бясконца вы падносіце сюрпрызы».
— Калі яна трымае гэта ў сакрэце, дык ты не выдавай мяне, калі ласка.
— Добра. Не выдам.
— Я не хачу сварыцца са сваёй дарагой сястрой. Яна хоць рэдка піша, але пісьмы яе вясёлыя і… разумныя.
— Што ён за хлопец… сябра твой?