I Рэнар, апанаваны прагавітай ашчаднасцю пісьма, паволі знішчаў сябе, усё лепшае з напісанага хаваючы ў дзённік. Праўда, у дзённіку ён не збаяўся паперы, падпарадкаваў яе свайму парадаксальнаму алоўку і — сам герметыст — кінуў саркастычны шар у яшчэ больш герметычнага аўтара славутага «Лебедзя»: вершы Малармэ на французскую мову не перакладаюцца!
Мусіць, гэта першая крытыка маларміянскага культу чыстага аркуша паперы, таго самага культу стылёвай ашчаднасці, якому Апалінэр надаў новую візуальную змястоўнасць і стварыў культ тэкстуальна новай старонкі. Як і яго сябры мастакі, ён не любіў чыстую паперу — паперу без малюнкаў, без вершаў...
У скверык зайшлі японцы-марсіяне. Яны зрабілі два здымкі — сфатаграфавалі бронзавую галаву і сам пастамент з таго боку, дзе было выбіта імя Пікасо, напалову закрытае парожняй аранжавай бутэлькай.
Бяскрылыя гукі рэстаўрацыі, як бязгнёздыя істоты, раз-пораз пераляталі з абаптва Сен-Жэрмен дэ Прэ на зялёны дах Люксембургскага палаца, і я ўспомніў сёння знойдзенае: «...Каханых прыме Люксембургскі сад...», і мне спадабалася назіранне, што ў дні, скупыя на сонца, парыжскія галубы не палохаюцца бяскрылай рэстаўрацыі і, забываючы пра славутае лісце на галаве паэта, шукаюць сабе спажывы на доле. Я палюбіў нябесную пахмурнасць, зеленаваты колер якой так падобны да таго вечароваіа колеру, які можна ўбачыць толькі ў сярэдзіне астравай сцябліны.
Аднак неба зноў пасвятлела, і пасвятлела мая блакнотная папера. Я заплюшчыў вочы і адчуў мяккадывановы наплыў сонца. 3 першай ніткаю святла, яшчэ вельмі слабепькай, ажылі вясёлыя крылы. Адзін з галубоў, магчыма, луўрскі, палёгаўшы над скверам, апусціўся на лаўровае лісце.
Я пачуў, што японцы-марсіяне зрабілі трэці здымак.
14. ЯМА
Аксітанец падаў шаброле — цёплую тлустую надкасць, разбаўленую чырвоным віном, але я нават не дакрануўся да гэтае незвычайнае для мяне стравы.
Мой апошні абед у меладзінным кафэ абудзіў задушлівае шкадаванне, якое звычайна ўзнікае ў прыкрую хвіліну, асабліва на самоце. У тую самую хвіліну, калі робіцца волкай апошняя цыгарэта і тытунёвае цяпло несагравае горла; калі патрэбны запіс назусім губляецца ў блакнотнай глыбіні і калі хочацца шчырасці ад былога друга, якога па-ранейшаму любіць ужо немагчыма.
Мне здалося, што паветра ў кафэ (і не толькі ў кафэ) пачало ператварацца ў сіні пясок, у тую нязвыклую матэрыю, якая неўзабаве паглыне самыя каштоўныя кроплі паэзіі і ў якой назаўсёды знікне так неабходная мне ўлада каханае жанчыны. Улада нада мною. Нібы засцерагаючы сябе ад нейкага яшчэ большага страху, я прымроіў светлы вобраз: вітрыну галантарэйнага магазіна, на якой ляжаў гальштук Апалінэра — чорная фуляравая стужка з белай паласою. Яго можна было купіць зусім нядорага — за адну ласкавую ўсмешку, і я спрабаваў ласкава ўсміхнуцца...
Маё задушлівае шкадаванне крытыкі палічылі б за метафарычную фігуру. Маўляў, паэты выдумляць умеюць. А псіхолагі, пэўна б, сказалі, што ў мяне пачалася звычайная фрустрацыя — нешта падобнае на творчае расчараванне. I яны, дарэчы, мелі б рацыю.
Апынуўшыся ў Парыжы, я расчараваў самога сябе: я не мог узяць з сабою тое, што бачыў, і ўжо амаль не мог далей на ўсё глядзець, нс могучы ўзяць...
Здзіўлены аксітанец заместа шаброле прапанаваў перыгорскую гусіную пячонку з труфелямі, але я папрасіў яго прынесці тры загадкавыя словы (памятаеце?!): «...зайздрошчу гэтай жанчыне», — і стаў чакаць А., стаў чакаць яе ўладу і яе супакаенне: любы мой, усё добра.
Усё добра — першыя словы, што прамаўляліся пасля кожнага дня стварэння, і яны ж — любімыя словы А. Я хачу іх чуць кожную хвіліну, бо толькі яны, сагрэтыя жаданымі вуснамі, заўсёды вяртаюць мяне да творчасці.
А. не проста суцяшае: «Любы мой, усё добра», а па вачах чытае мой настрой, як самы складаны тэкст. Яна ўмее разгледзець у маім позірку ўвесь давыд-гарадок неспакою. Колькі страху ёй, колькі бяздоннага клопату, калі вочы мае цямнеюць! Яна шукае тады жоўтую кветку, любы жоўты цвет у наваколлі — шукае свой колер, каб ягоным святлом ратаваць мяне.
Я захапляюся А. Я бясконца магу расказваць ёй пра яе ж хараство. Але ўсе мае кампліменты і ўсю маю радасць яна заўсёды прымае з абачлівай сцісласцю, гаворачы «але» або гаворачы «не». А. разумее, што ў імгненні любасці больш за гэтыя словы-пацеркі нічога не трэба казаць, бо сказанае больш — ужо няпраўда...