Выбрать главу

Я прывёз Вяргіню.

Яна вырастае вышэй за гаспадыню. Яна — летняя калядная зорка з іконай Божага нараджэння ў залацістым асяродку. Я не чую, пра што пяе гаспадыня, гледзячы на яе, але ж пэўна: «Рожэство твое, Хрысце божэ наш».

Я прывёз Белыя Васількі.

Іхнія пушыстыя грабеньчыкі мякчэйшыя за пух у падушках, на якіх адпачывалі ў Давыд-Гарадку італьянцы, едучы ўпрыгожваць Пецярбург.

Я прывёз Браткі.

Кветкі вечнага шкадавання. Яны шкадуюць каханне, пасля якога не ўтвараецца сям'я.

Я прывёз Валошку.

Адзіная краска, на якую глядзіць анёл перад тым, як ляцець па нябожчыка. Адзіная краска, якую трэба дарыць жанчыне, што адчула сябе цяжарнаю... Іншыя кветкі можна класці ў кнігі, сшыткі, блакноты. I толькі валошку — у беларускі пашпарт.

Я прывёз Цынію.

На яе тэатральнае жабо чорны царкоўны матыль стрэсвае вітражны пыл.

Я прывёз Кітайскую Ружу.

Сціскаю сцябліну, на якой няма калючак, і, успомніўшы ўсходні матыў, ператвараюся ў закаханы шэпт:

Ах, як спявае Сінявокая птушка У муках кахання.

Я прывёз Календулу.

Усё яе багацце — аптэчныя жоўтыя вусны і бальнічны спакой. Увесь яе клопат — мяккай палатнінай шкадавання легчы ў жаночыя рукі, якія перавязваюць параненага паэта.

Я прывёз Флёксу.

У душы кветкі бяда пакідае такі ж след, як і ў душы чалавека... Гаспадыня расказала пра царкву, што згарэла за польскім часам: «Як згорэць ёй, пэрэд самум пожаром посеяла я на цвінтары флёксу... Бацюшко попросіў... Так і ні ўзышла моя флёкса... Полымем стала...»

Я прывёз Мелісу.

Белыя кветкі і светла-зялёныя сцябліны жывыя цвярозым жаданнем паэта ліць з кубка віно ў акіян.

Я прывёз Кампанулу.

Раса фларэнтыйскай уніі не высыхае на праваслаўным званочку і каталіцкай Кампануле, як не высыхае і маё жаданне — пацалаваць у царкве каталічку.

...і памятаючы заклік евангеліста Лукі паглядзець на лілеі; і памятаючы просьбу катаржнага Дантэ набіраць лілей поўныя рукі; і ў прадчуванні, што ўбачу на балюстрадах парыжскіх балконаў уцалелыя тронныя лілеі пакаранага Людовіка — я прывёз Лілею, любімую кветку Апалінэра.

Цікетка лілеі сама падымаецца на вышыню, на якой назаўсёды знерухомеў луўрскі голуб.

29 красавіка 1992 — 26 студзеня 1993

Guillaume Apollinaire

Чым кроў паможа? Мусіць, што нічым,

Адно што здзейсніць даўнія намеры

Мець грамадзянства, каб сысці затым

французскім пашпартам да Люцыфера.

Апошняя страфа
Г  Пакуль зацішак. Гугеноцкі Нім.     Мундзір вайсковы на Апалінэры.     Ен — дрэнны коннік. Бедны конь пад ім     Трашчыць, згінаецца, як ліст фанеры.
I   Сірочы поўдзень. Часта сніцца Рым.     Адольваюць то страхі, то хімеры.     Пад капытом апынешся цяжкім —     Калекаў не бяруць у афіцэры.
Ё  Што тыя страхі, зрэшты? Толькі дым.     Пяшчоты хочацца мацней, чым веры,     I цеплыні жаночай назусім,     I чым найбольш і без ніякай меры.
М Вайна на поўначы. Яшчэ жывым     Усмешка ахвяруецца Венеры,     Усім Жывым — старым і маладым —     На кожнай вуліцы і ў кожным скверы.
А  А мёртвых абыходзяць па адным     Шакалы, тыгры — знішчаны вальеры!..     То блісне ў пашчы крыжам залатым,     То галуном, што віўся па каўнеры.
П  Як насланнё, вайны нязмыўны грым     На твар! А твар у жудасным ашчэры...     I ўсё ж паэт не воін — пілігрым,     Святло вандроўнае ў нябеснай сферы.
А  Патрыятычны захапіў уздым,     Парады, барабанныя шпалеры,     Аднак душа — не ў гуле баявым,     А ў шэпце космасу блакітна-шэрым.
Л  Казарма душыць. Роўнае крывым     Тут робіцца ва ўсе стагоддзі, эры.     Казарма — домам родным, дарагім     Не можа стаць і ў сонечнай рыв'еры.
Л  Дом — дзе жанчына!.. Зброю — на кілім,     Мундзір — на цвік, вайсковы дух за дзверы...     Скарыцца!.. Стацца хлопчыкам малым!..     Стаіцца ў захапленні і ў даверы!
I   Пасля, — застаўшыся амаль ні з чым, —     Выхоўваць верш на ранішняй паперы.     Так пасынка выхоўвае айчым     То ласкаю, то зычэннем халеры.