І вось Русіновіч, халадзеючы ад роспачы, адчуў, што каля яго няма бацькі. Ён пачуў як бы слабы плеск вады ўнізе — і ні крыку, ні гуку. Ён расплюшчыў вочы: бацькі побач не было. Хацеў закрычаць, але не мог — горла яму нешта здушыла. А конь ужо выносіў воз на роўную дарогу, якая пачыналася адразу за мостам.
«Хлопцы, хлопцы, прачніцеся!» — даляцеў да яго нейкі голас. Русіновіч азірнуўся навокал, каб убачыць, адкуль ідзе гэты голас, і нечакана адчуў сябе на ложку — прачнуўся.
Ён са страхам працёр вочы і ўбачыў перад сабою Мальца, які ў адной бялізне стаяў над яго ложкам.
— Чаго ты крычыш?
— Хлопцы, Сталін памірае!
— Ты што?
— Як гэта памірае?
— Толькі што перадалі... Другога ноччу быў удар...
— Браточкі, што ж цяпер будзе?
— Тут ёсць над чым паламаць галаву...
— Ой, слёз будзе!
— Не, гэтага яшчэ нельга ўявіць, як сабе хочаце...
Так пачаўся для хлопцаў той памятны чацвер 5 сакавіка 1953 года. Увесь дзень яны хадзілі як у сне, было нейкае нязвыклае, не знаёмае дасюль адчуванне, што гісторыя ў іх на вачах прыспешвае крок, што некаторая аднастайнасць і роўнасць хады падзей парушана. Рой неакрэсленых думак і цьмяных надзей абудзіла ў галовах хлопцаў гэтая падзея.
Вечарам Сталін памёр.
Пятніца... Субота... Нядзеля...
Жалобная музыка... Жалобны настрой...
...У панядзелак, у 12 гадзін, усе былі на плошчы, там, дзе ўзвышаўся высокі гранітны манумент.
Чалавек у вайсковай форме без шапкі задуменна стаяў, заклаўшы правую руку за борт шыняля.
Сёння да яго прыйшлі тысячы людзей. Сумныя твары. Сціснутыя вусны. У многіх на вачах слёзы.
Адспявалі гудкі, адгрымеў салют, шматтысячны натоўп, прайшоўшы калонай каля ўсыпанага кветкамі падножжа манумента, паволі расцякаўся па горадзе.
Русіновіч, каб сагрэць ногі, спяшаўся ў свой інтэрнат. На тралейбусным прыпынку было цеснавата. Русіновіч, абмінаючы натоўп, ледзь не збіў з ног дзяўчыну ў футры і белай шапачцы. Дзяўчына рэзка павярнулася да яго — і Русіновіч са сдзіўленнем убачыў перад сабою Галю.
— Прабач, Галя.
— У, мядзведзь...— Яна скрывілася і пагразіла яму пальцам.
— Куды ты ідзеш?
— Хацела сесці на тралейбус. Я змерзла.
— У такой футры? Хадзем пешкі.
— Хадзем...— Яна ўзяла яго пад руку. Яму адразу ўспомніўся май, той цёплы вечар, амаль такі ж натоўп людзей ішоў тады па вуліцы, і тады ён спаткаў Галю...
— А памятаеш май?
— Што май? — сумна сказала яна.— Памятаеш Новы год?
— Памятаю...— невыразна адказаў Русіновіч і змоўк.
— Якая я была дурная. Не магу сабе дараваць...— Галя ўсхліпнула, змахнула пальчаткай слязу са шчакі.
Ён маўчаў.
— Чаму не заходзіш? — спытала яна.
Што было адказаць. Сказаць ўсё, што яго мучыла? Ясна і так...
— Усё збіраўся,— схлусіў ён і адчуў, што яна зразумела падман.— Ды вось бачыш...
Галя задумалася, выпусціла яго руку, нейкі час яны ішлі моўчкі.
— А чаму ты нейкі як бы вясёлы? — нібы ачнуўшыся, спытала ў яго Галя.— Няўжо ты прымаеш такую падзею...
Русіновіч не даў ёй закончыць.
— Прымаю, як заканамернасць... Хаця ты з гэтым не згодзішся.
Яму не хацелася заводзіць з ёй спрэчку.
— Не згаджуся...
— Не згаджацца — твая стыхія.
— Ды ўжо ж, у тваім уяўленні я ў сто разоў горшая, чым ёсць.
— А мне ўвесь час здавалася, што ты знарок выстаўляла сябе з горшага боку, а ў душы ты намнога лепшая.
— Ты думаеш гэтым задобрыць мяне? Не выйдзе.
Ён так і не зразумеў,— жартам сказала яна ці сур’ёзна.
— А ты плакала? — спытаў ён.
— Плакала,— адказала яна проста.
Яны дайшлі да інтэрната, у якім яна жыла, пастаялі хвіліну ля пад’езда.
— Дык куды цябе накіравалі? Я чула, што на перыферыю?
— У Баранавіцкую. Паеду настаўнічаць.
— Ты рады?
— А як жа? Пяць год чакаў гэтага моманту...
— Мо напішаш? — з усмешкай спытала яна.
— А ты не адкажаш? Як тады, летам?
Ён глянуў ёй у вочы. Яна схіліла галаву.
— Тады было адно, цяпер другое... Ну, бывай! — Галя стала сур’ёзнай, рашуча падала яму руку.— Як ведаеш...
Яны развіталіся.
Вось так і ідзе жыццё— па кругу ці па спіралі, амаль што паўтараецца, але не зусім, дамешваецца нешта новае, чаго не было раней.
Ён мо яшчэ раз ці два спаткае яе, пагаворыць абы аб чым, каб толькі не маўчаць, а летам ужо будзе дома — адпачываць перад працай у школе. А яна... Яна будзе яшчэ вучыцца... Ды што яна? Яна не для яго — ён вырашыў гэта канчаткова. Нечага толькі стала шкада.
З такімі думкамі ён увайшоў у свой інтэрнат, механічна, па звычцы, глянуў на дошку з ключамі. Ключ ад іх пакоя вісеў. Ён зняў ключ і зазірнуў у скрынку для лістоў. Нічога яму не было, і ён паволі накіраваўся наверх.