А я, перапалоханы,— шмыг пад коўдру. Толькі днём прызнаўся мацеры, што здарылася.
4.
Адна справа, калі чалавек выпадкова зойдзе да вас, працягне з-за традыцыі ці — службовага абавязку руку і назаве сябе. Але зусім іншая, калі потым выявіцца, што ён — блізкі сябра вашых блізкіх сяброў. Пры другім знаёмстве, калі табе яно яшчэ вельмі пажаданае, ты адразу багацееш і робішся якасна ўжо зусім іншым, чым быў учора.
Агульны знаёмы, які гэта мае часамі глыбокі сэнс і дае магчымасць зірнуць на чалавека яшчэ з аднаго боку!
З канцэрта крочу дамоў. Мяне даганяе Кіра — настаўніца англійскай мовы.
— Што за шыкарныя рыцары, Ірка, да цябе заляцаліся ў фае? — пытаецца з адценнем зайздрасці і папроку.— Перапынкі ты правяла з імі ў такой цікавай гутарцы!..
— Сяргея Міхайлавіча ты ж ведаеш...
— А другі?
— Яго знаёмы.
— Шчаслівая. Я ніколі не сябравала з мужчынамі.
— Го! Ты ж — заўсёды ў іхняй кампаніі?!
— Гэта не тое. Цябе паважаюць, а мяне толькі жадаюць,— уздыхае.
Здзіўлена гляджу па настаўніцу.
— Гаворыш ты надта складана...
— Маўчы, нічога складанага тут няма! Так сябраваць, гаварыць пра ўсё і не адчуваць у сабе самкі? Здорава! Зайздрошчу!
— То і ты так паспрабуй!
— Якая ты, Іра, дзіўная. Калі б побач са мной быў такі абаяльны малады чалавек, нават як Сяргей Міхайлавіч, і то я з ім не магла б адно сябраваць. Стала б яму адразу...
Да Кіры ў мяне даўняя, яшчэ школьная крыўда.
— А ён, між іншым, сказаў, што ў цябе гэта на лобе ўсё напісана! — помшчу.
— Праўда, казаў?
— Ага.
Яна хвіліну думае ды зноў уздыхае:
— Усё роўна зайздрошчу.
А я, дурная, лічыла яе самым шчаслівым чалавекам на зямлі і таксама зайздросціла.
Аднак Кіра ведае замежныя мовы. Эх, мне б іх ведаць. Як прыдаліся б, калі пачнём з Косцем ездзіць па свеце! Некалі ў пятым класе вучыла нямецкую. З шостага па дзесяты — французскую. У дзесятым — англійскую. I ў выніку — не ведаю цяпер ніводнай! Зрэшты, ніякіх мы тады моў фактычна і не вучылі. Мы іх — так, «пра-хо-дзі-лі»...
5.
Дадому з'яўляюся ў гадзін адзінаццаць ночы. Маці якраз прывезла дзяцей, кідаюся да іх. Абвялага Віцю як не тармашу — сядзіць і спіць. Сцягваю палітэчка, а з сынавай ручкі выпадае белая фасолька. Мяне гэта расчульвае.
— Ну, мам, як яны там у цябе, не нашкодзілі? — пытаюся вінавата.
— Працавалі ўвесь час, памарыліся, бедныя. Шчыра кажучы, я толькі іх пад самы вечар і ўбачыла, калі з брыгады вярнулася. Столькі цяпер маю работы — не тое што вы, гарадскія!..
— Чаму ты забываеш пра свае гады?
— Нічога, адпачну зімой. Цяпер — малоцім, спяшаемся ўправіцца, покуль дажджы не заладзілі. А яшчэ — сама ведаеш — праводзім розныя мерапрыемствы выхаваўчага значэння... Кажы ты, што ў цябе новага? Што піша Косця?
— Даўно не атрымлівала пісем...
— А вунь, мама, на піяніна — канверт не распячатаны! — ажыўляецца Марынка.
— Пра-аўда? Чаму ж ты маўчала дагэтуль?!
— I бандэроль нават!.. Мусіць, кінаартыстак прыслаў тата — ён абяцаў! Я адно маркі абарвала!
— Сёння вечарам, мабыць, занеслі з пошты, я і не бачыла...— хлушу.
Адчуваю сябе страшэнна вінаватай: перад дзецьмі, перад мужам, перад мамай, перад цэлым светам. Маці пра нешта пытаецца яшчэ, а я зноў адказваю неўпапад. Ва мне адбываецца якаясьці барацьба:
«Зрэшты, людзі, нічога такога непапраўнага яшчэ і не зрабіла, а толькі — пабыла на канцэрце, дык хіба ж гэта злачынства? Пабыла на культурным вечары са сваімі таварышамі па рабоце, са знаёмымі!»
«Ага, а унь ад Косці пошту прынеслі яшчэ ў абед, а ты ж ёю нават не пацікавілася, хоць добра пра яе ведала!.. А моды?.. А тое, як спіхвала абыкуды дзяцей, як збіралася на канцэрт, як на яго ляцела? На ўсё, галубка, павінна быць мера, і ты сама сабе хоць ужо не хлусі!»
«I мера — будзе! Займуся з заўтрашняга ж дня, па-сапраўднаму, дзецьмі, мужам! Нават кіну дырэктарства к д'яблу, няхай мужыка якога ставяць на маё месца, знайшлі мяне, дурніцу!»
Маці паехала.
Укладваю дзяцей у ложак.
— Ма-ам, распячатай татава пісьмо! — моліць Марынка.— Пакажы артыстак!
— Заўтра табе іх дам. Сёння ўсхвалюешся і доўга не заснеш.
— А я буду лічыць белых сланоў, як вучыў тата!
— Мы ж дамовіліся, што пасылкі ад яго будзем разглядаць разам з Віцем. Бачыш, як спіць?
— А мы яму не ска-ажам, што глядзелі!
— Так не чэсна!
Марынка ведае — просьба дарэмная і хутка мірыцца са сваім лёсам.
— То паляжы-ы са мной і раскажы-ы што-небудзь! Учора з Віцем, нябось, доўга ляжала!
— Ладна,— апускаюся на ложак.