— Іёк! І-ёк!..
Затым яна ўсхапілася ды пачала з торбы выкладваць прыпасы.
Не спяшаючыся, цесць рассупоніў сваю пузатую торбу і на талеркі з вінегрэтам ды заліўной рыбай ляглі вавёрчыныя, пясцовыя і сабаліныя шкуркі.
Па зале пракаціўся ўздых захаплення. На некалькі хвілін людзей апанавала здранцвенне.
Гэтым часам маці перад кожным госцем клала і клала гасцінцы. Справу сваю рабіла спрытна і гасцінна. У сваёй расшытай густоўным арнаментам новенькай кухляначцы распрамянёная жанчына тлумачыла:
— Ета рыпа, таварыса!.. Ета нэльма, муксын!.. Рыпа сіста!.. Ето сісто, як у балыйса, пана, кусайце іссё!.. Тай пох, пана, тароўя!..
Яе дачка — нявінная, як анёлак, чароўная перла Поўначы — дапамагала. З мілым акцэптам тлумачыла:
— Мяса — не тлустае! Мой Стась кажа — надта карыснае! Ен любіць з сушонай марошкай і чарэмшай! Калі ласка, паспрабуйце і вы!
Сват уважліва прыглядзеўся да чарнавокай сваячніцы — паружавелай, сімпатычнай, з коса прыўзнятымі ўверх вонкавымі куточкамі вачэй — і з сумам выгукнуў:
— Ты-ы паглядзі-і толькі, што за руса-алка!.. Ты хіба з нёманскай тоні вылезла?!. Ы-ы-ых, палячыцца б у такой дакторкі! Станіслаў, хвалю! Бачу ў табе нашу пароду — і твая, пляменнічак, губа не дура!
Высокі зграбны атлет з апаленым паўночнымі вятрамі тварам, з адкрытым позіркам і перакананасцю, у адказ на слова сваяка толькі бліснуў ва ўсмешцы здаровымі зубамі.
— Распуснік! — з усяе сілы грымнула двума кулакамі па шырознай, як печ, спіне мужа шафёрава жонка.
На Альбіну не звярнулі ўвагі.
Жанчыны раптам спахапіліся — які прыстойны іхні малады! Гэта ж каб сабраў лепшых артыстаў з самых вядомых фільмаў свету ды паставіў з ім во тут, побач, то ўсе гэтыя мікульскія, бельмандэ, мастэрыяні, баярскія параўнання са Станіславам напэўна не вытрымалі б!
На гэты раз медычка зацягнула больш упэўнена. Яе дружна падтрымалі, і ў наднёманскай цішы грымнула:
Усе насцярожыліся, бо паміж маладым, маладой і яе бацькамі ўзнікла перапалка. Цесць, вывалакшы з-за пазухі нейкія паперкі, парываўся аб'явіць яшчэ нешта, а яму не давалі. Жанчынка ў расшытай кухляначцы накрычала на дзяцей, каб тыя змоўклі. Адусюль пачуліся нецярплівыя галасы:
— Што здарылася?
— У чым справа?
— Станісаў, калі ты ўзяўся — тлумач!
Нездаволены хлапец агрызнуўся:
— А-ай, няма тут чаго і тлумачыць! Прыдумалі чортведама што! Такі падарунак нам зусім непатрэбен! Што з ім рабіць у нас, на Поўначы?
Але гаварыць яму цесць з жонкай не далі.
— Тады хай сам і тлумачыць! — раззлаваны зяць паціснуў плячыма ды сеў.
I Мікалай, вылузаўшы з паперак новенькую ашчадную кніжку, пра нешта загаварыў.
Паступова людзі пачалі разбіраць, што стары кажа. Маўляў, лічыць ён умее толькі да дзесяці, і як называецца лічба, упісаная ў кніжку на імя маладых, прачытаць не можа. Лепш пакажа яе на пальцах.
— Там — о, столькі нулёў! — чалавек з рэдзенькай бародкай растапырыў пальцы.
Дзімка Іваноў нават заглянуў у кніжачку, ад жаху закаціў па-блазенску вочы пад лоб і, хапаючыся за сэрца, разыграў сцэнку страты прытомнасці.
Вясельнікі раптам ацверазелі — бытта ніхто і не піў. А медыкаў — нібы токам уразіла!
Маладыя толькі чыталі ў кніжках, а часамі чулі пра ўдачлівых людзей. I вось убачылі іх на ўласныя вочы. Звычайныя. Цвёрдыя. Упэўненыя ў слушнасці сваёй справы. Працавітыя. З якімі грашыма! Але грошы для іх — другараднае...
Як гэтыя людзі прывязаныя да роднага краю! Набліжаецца жудасная для Высокай Поўначы пара: тыднямі іх будуць сячы снежныя віхуры, месяцамі цягнуцца палярная ноч, а гэтыя ўпартыя дзівакі нават лішняга дня не хочуць тут затрымацца.
Бацька аддаў дачцэ і зяцю апошнія рублі? Напэўна — не. Купіў бы ладны дом — над Нёманам, ля Чорнага ці Каспійскага мора — і да самай смерці грэў бы сабе плечы на сонцы сярод яблынь, дыняў, вінаграднікаў, пальмаў ці мімоз, забаўляў бы ўнукаў. Тым часам што робіць гэты чалавек?