— „... feliĉigos Francion!” li malice ekkriis, moksolene levante la brakojn.
Sinjoro Verduren ne detenis sin de ridado.
— „Pri kio do ridas ĉiuj ĉi bonaj homoj, mi ne scias. Ŝajnas ke en via anguleto oni ne allasas sin al morneco!” ekkriis sinjorino Verduren. „Ĉu vi kredas, ke miaflanke mi agrable sidas sole, punite?” ŝi plu infanumis en afekte ĉagrenita tono.
Sinjorino Verduren sidis sur alta sidilo el vaksumita abio-ligno de svedia deveno, kiun al ŝi donacis violonisto el tiu lando, kaj ĝin ŝi konservadis, kvankam ĝi forme similis al ŝtupetaro kaj malharmoniis kun la belaj malnovaj mebloj, kiujn ŝi cetere havis, sed ŝi volis videbligi ĉiujn objektojn, kiujn al ŝi tradicie donacis iam kaj tiam la fideluloj, por ke la donacantoj havu la kontenton, ke ili rimarkas ilin okaze de vizitoj. Tial ŝi admonis ĉiujn al prefera donacado de floroj aŭ dolĉaĵoj, kiuj oportune konsumiĝas, sed ŝia instigado ne efikis kaj ŝia loĝejo iĝis ekspoziciejo de ĉiaj piedvarmigiloj173, kusenoj, horloĝoj, ŝirmiloj, barometroj, ornamaj potoj, abunde redundaj kaj malakorde dekoraj.
De tiu alta sidejo ŝi vigle partoprenis la interparolojn de la fideluloj kaj gajiĝis je iliaj absurdaĵoj sed depost la akcidento, kiu trafis ŝian makzelon, ŝi rezignis je realaj provoj de haha-oj kaj anstataŭe uzis konvencian mimikon, kiu signifis sen lacigo kaj sen korpa danĝero, ke ŝi ridegas. Se iu el la rondanoj kelkajn acidajn vortojn ekdiris kontraŭ tedulo aŭ kontraŭ eksa rondano kiun oni elpelis al la ekstera mondo de teduloj – tre domaĝe al sinjoro Verduren, kiu dum longa tempo provadis esti same afabla, kiel la edzino, sed de efektiva ridado baldaŭ senspiriĝis kaj pro ŝia simulado de oftega kaj fikcia gajeco iĝis kompare duaranga, venkita – ŝi eligis krieton, plene fermis siajn birdeskajn okulojn, kiujn komenciĝanta katarakto vualis, kaj subite, kvazaŭ ŝi apenaŭ povis kaŝi maldecan vidaĵon aŭ sin ŝirmis de mortiga krizo, mallevante la vizaĝon en siajn mankavojn, kiuj ĝin tute kovris kaj nevidebligis, ŝi ŝajne penis subpremi, forpeli ridegon, kiu, se ŝi al ĝi cedus, kaŭzus svenon. Tia estis, duonebria pro la ĉirkaŭula gajado, ebria pro kunuleco, klaĉado kaj samopiniado, sinjorino Verduren, sidanta sur sia lignaĵo simile al birdo, al kiu oni donis biskviton trempitan en varma vino, kaj ŝi singultis pro afabla humoro.
Sinjoro Verduren dume, petinte permeson de Svan por ekbruligi sian pipon kun akompana komento ke „ĉi tie ni ne formalas, ni estas inter kunuloj”, demandis al la juna artisto, ĉu li bonvolos ion muziki ĉe la piano.
— „Nu, mi petas, ne tedu lin, li ne venis ĉi-vespere por turmentiĝo” diris sinjorino Verduren „mi ne volas, ke oni lin turmentu”.
— „Kial do vi parolas pri tedado” diris sinjoro Verduren „sinjoro Svan eble ne aŭdis la sonaton en f-diesa, kiun ni ekkonis antaŭ kelka tempo, li prezentos ĝin en piana adapto”.
— „Ha ne, ne mian sonaton” ekkriis sinjorino Verduren „mi ne volas pro plorado ricevi kataron kun vizaĝa neŭralgio, kiel okazis lastfoje, ne, dankon pro la propono, mi ne volas refoje sperti tion. Vi aliaj komfortas pri tio, estas klare, ke vi ne estas tiu, kiu kuŝas en la lito malsana dum la sekva sepo da tagoj.”
Ĉi tiu sceneto, kiu ripetiĝis ĉiufoje kiam la pianisto estis ekludonta, tre plaĉis al ĉiuj rondanoj, same kiel se ĝi novus, kvazaŭ ĝi estus pruvo de la plaĉa originaleco de la mastrino, de ŝia muzika sentemo. La apudestantoj al tiuj, kiuj pli malproksime fumis aŭ kartludis, signis ke ili proksimiĝu, ke io okazas, dirante, kiel oni faras en la germana parlamento kiam la debato iĝas interesa: „aŭdu, aŭdu!”174. En la sekva tago oni bedaŭris la ne-venintojn, kaj al ili raportis, ke la sceno estis eĉ pli amuza ol kutime.
— „Bone! ni interkonsentu” diris sinjoro Verduren „li ludos nur la andanton”.
— „Nur la andanton, ĉu vere?” ekkriis sinjorino Verduren „sed ĝuste la andanto al mi rompas la brakojn kaj la krurojn. La mastro vere mirigas min! Kvazaŭ li dirus, ke de la naŭa simfonio de Betoven175 ni aŭdos nur la lastan movimenton, aŭ ke de ‚La Kanto-Majstroj’176 nur la uverturon”.
Kotar tamen instigis sinjorinon Verduren al tio, ke ŝi permesu la pianadon, ne tial ke li kredus ŝiajn pro-muzikajn malsaniĝojn ŝajnigataj – li male rekonis en ili neŭrasteniajn simptomojn – sed pro la inklino komuna al multaj kuracistoj tuj malfortigi la severecon de sia preskribo se ĝi povus ĝeni – tio al ili pli gravas – iun societan kunvenon, en kiu ili partoprenas kaj en kiu la persono, al kiu ili escepte rekomendas ignori sian misdigeston aŭ sian gripon, eminente rolas.
— „Ĉi-foje vi ne malsanos, tion vi mem konstatos” li diris, provante sugestii al ŝi per la rigardo „kaj se vi malsanos, vi estos kuracata”.
— „Ĉu efektive?” respondis sinjorino Verduren, kvazaŭ la espero de tia favoro lasis al ŝi nur la elekton de kapitulaco. Eble ankaŭ pro sia kutima pretendo, ke ŝi malsanos, ŝi en iuj momentoj forgesis, ke ĝi estis mensoga, kaj ŝi sentis kiel vera malsanulo. Malsanulo tediĝas pri la konstanta dependo je prudento, kiu sole tenas liajn krizojn maloftaj, li volonte cedas al la kredo, ke li povos sen ĝena sekvo fari laŭfantazie tion, kio aliokaze al li malbone efikas, kondiĉe ke li sin konfidos al potenca persono, kiu, sen ke li mem iel penos, per unu vorto aŭ pilolo lin resanigos.
Odeta estis jam proksimiĝinta al la piano kaj sidis sur tapiŝe tegita sofo.
— „Vidu, mi retrovis mian kutiman lokon” ŝi diris al sinjorino Verduren.
Ĉi lasta, rimarkante ke Svan sidas sur seĝo, lin starigis.
— „Al vi ne estos komforte ĉi tie, prefere iru kaj eksidu apud Odeta, ĉu ne Odeta, vi akomodos tiel, ke sinjoro Svan apudsidu vin?”
— „Kia bela boveza177 gobeleno!” diris, antaŭ ol li eksidis, Svan, kiu volis elmontri ĝentilecon.
— „Ha, mi vere kontentas pri tio, ke vi ŝatas ĉi tiun sofon” respondis sinjorino Verduren „kaj mi povas diri kun fido, ke se alian same belan vi volas vidi, vi tuj rezignu la serĉadon entute. Neniam ili faris alian similan. Ankaŭ la seĝetoj estas admirindaj. Vi poste trarigardos ilin. Ĉiu dorsapogila bronza figuro respondas al la temo bildigata sur la sidkuseno. Efektive vi havos iom longan amuzon se vi rigardos ĉiujn, klare, tio estos interesa. Ankaŭ la randaj frizoj: vidu ĉi tie la etan vinberarbon sur ruĝa fono por la sceno de ‚Urso kaj Vinberoj’178. Ĉu ne bele desegnite? Kiel vi opinias? Al mi ŝajnas, ke ili ja kompetentis... pri desegnado kompetentis! Ĉu la vinberoj ne ŝajnas tute frandindaj? Mia edzo asertas, ke fruktojn mi ne ŝatas, ĉar da ili mi manĝas malpli ol li. Tamen, ne, mi pli frandemas ol vi ĉiuj, sed mi ne bezonas ilin enbuŝigi, ĉar mi ĝuas per la okuloj. Kial vi ĉiuj ridas? Demandu doktoron Kotar, li atestos, ke ĉi tiuj vinberoj min laksigas. Aliaj homoj iras al Fontenblo179 por sanflegoj, mi iras al Bovezo. Sed sinjoro Svan, mi volas, ke ĉi-vespere vi tuŝu la bronzaĵojn de la dorsapogiloj. Ĉu ili ne iĝis pro tempopaso karesindaj? Ne, ne tiel, bone tuŝu, per la tuta mano!”
— „Ho, se sinjorino Verduren komencas maldece palpadi la bronzaĵojn, muzikon ni hodiaŭ vespere ne aŭdos” diris la pentristo.
— „Silentu, vi estas impertinenta knabo. Kvankam...” ŝi sin turnis al Svan „al ni virinoj, oni malpermesas aferojn malpli voluptajn, ol ĉi tiu. Efektive neniu karno havas tiel glatan teksturon! Kiam sinjoro Verduren min honoris per iom da ĵaluzo – nu, estu sincera, kara, ne pretendu, ke vi neniam ĵaluzis pri mi...”
— „Mi diras absolute nenion. Nu, doktoro, mi petas vian ateston, ĉu iun vorton mi elbuŝigis?”
Svan kompleze palpadis la bronzajn figurojn kaj ne aŭdacis tuj ĉesi.
— „Nu, bone, vi karesos ilin poste; nun oni karesos vin, oni karesos vin en la oreloj; tion vi ŝatas espereble; jen, ĉi tiu juna viro prizorgos tion.”