Ja li de tiom longe forgesis la titolon Svan, la filo, ke li nepre sentis, kiam ĉi tiun personecon li portempe resurprenis, pli vivan plezuron, kompare kun tiuj, kiujn li ĝuis en la cetera tempo kaj pri kiuj li tediĝis; kaj kvankam la afableco de burĝoj, kiuj lin vidis precipe kiel tia homo, estis eble malpli vigla ol tiu de nobeloj (sed lin pli flatis pro tio ke laŭ iliaj moroj ĝi almenaŭ ĉiam iris pare kun respekto), letero de alta moŝto, kiajn ajn elitajn amuzaĵojn ĝi al li proponis, al li estis malpli agrabla ol tiu, kiu invitis lin por atestado aŭ por nura ĉeesto okaze de geedziĝo en familio de longatempaj amikoj de liaj gepatroj, inter kiuj kelkaj ankoraŭ rilatis kun li, kiel ekzemple mia avo, kiu en la antaŭa jaro lin invitis al la geedziga festo de mia patrino, kaj aliaj lin apenaŭ persone konis, sed konsideris, ke ili laŭetikete devas ĝentile rilati al la filo, la laŭorda posteulo de sinjoro Svan, la patro.
Sed dank' al la jam delongaj intimaj rilatoj, kiujn li havis inter ili, ankaŭ mondumanoj certagrade estis familiaruloj de lia domo, de lia servisto, de lia parencaro. Li sentis, konsiderante siajn altarangajn amikojn, la saman eksteran apogon, la saman komforton, kiujn li havis rigardante la belajn terenojn, la belajn arĝentajn manĝilarojn, la belajn servicajn tukojn, kiujn li familie heredis. Kaj de la penso, ke se li hejme falus, frapite de koratako, memkompreneble alvenus la duko De Ŝartro, la princo De Rojs, la duko De Luksemburgio kaj la barono De Ŝarlus268, kiujn lia ĉambristo tuj avertus, lin konsolis en simila maniero, kiel nian maljunan Franciskan konsolis la scio ke ŝi entombiĝos volvite en propraj, delikataj littukoj brode markitaj per familinomaj literoj, sen flikoj aŭ kun flikoj tiel subtilaj, ke ili nur altigos la ĝeneralan estimon por la asiduo de la farinto, kaj el la ofta imago pri ĉi mortotuko ŝi ricevis eble ne agrablon, sed almenaŭ kontentigan memrespekton. Sed precipe, kiel en ĉiuj siaj agoj kaj pensoj, kiuj rilatis al Odeta, Svan estis konstante regata, gvidata de la neagnoskita sento, ke li estis eble ne malpli kara, sed malpli volonte renkontata de ŝi, ol ajna alia homo, ol la eĉ plej teda ano de la verdurena rondo. Kiam li male image rekondukis sin al la mondo, por kiu li estis modele rafinita viro, kiun oni ĉiamaniere provis venigi, kiun oni sopiris se li ne venis, li denove kredis je la ekzisto de pli feliĉa vivo, denove preskaŭ sentis apetiton, kiel okazas al malsanulo, kiu kuŝis dum monatoj sub dieto, kaj kiu en gazeto legas la menuon de oficiala festeno aŭ anoncon pri krozado ĉirkaŭ Sicilio.
Li devis unuflanke ĉe homoj de la mondumo senkulpiĝi pri tio ke li ne vizitis ilin, sed li devis ĉe Odeta aliflanke senkulpiĝi pri tio ke li ŝin vizitis. Tamen li pro tio pagis – sin demandante, kiam la monato estis finiĝanta, se okazis ke li intertempe elprovis ŝian paciencon per iom oftaj vizitoj, ĉu sendo de kvarmil frankoj estos sufiĉa – kaj por ĉiu okazo li eltrovis pretekston: donacon, kiun li alportis, informon, kiun ŝi bezonis, sinjoron De Ŝarlus, kiun li renkontis al ŝi vojantan, kaj kiu postulis ke li kunvenu. Kaj se preteksto mankis, li petis de sinjoro De Ŝarlus, ke li rapidu al ŝi, ke li diru al ŝi ŝajn-spontanee en la fluo de interparolo, ke li memoras ke ion li deziras diri al Svan, ĉu ŝi bonvole sendos iun kaj petos, ke li tuj venu al ŝia hejmo; sed pliofte Svan vane atendis, kaj sinjoro De Ŝarlus vespere raportis, ke la artifiko ne sukcesis. Rezulte ŝi – krom tio ke ŝi en tiu tempo pli ofte forestis de Parizo – eĉ restante en la urbo, malofte vidis lin, kaj dum ŝi diris en la epoko de enamiĝo: „mi ĉiam liberas” kaj „kial mi zorgu pri la opinioj de aliaj homoj?” nun, ĉiufoje kiam li petis intervidiĝon, argumentis per bonmora ŝajno aŭ pretekstis iajn okupojn. Kiam li proponis kuniron al bonfara festo, al inaŭguro, al premiero, kiun ŝi ĉeestos, ŝi respondis ke li volas publikigi ilian intiman rilaton, ke li traktas ŝin kiel facilmoran inon. La afero iĝis tiel ekstrema, ke en sia penado por ke la malpermeso de renkontiĝo ne vastiĝu al ĉiuj eblaj lokoj, Svan, sciante ke ŝi konis kaj tre ŝatis mian praonklon Adolfon, kun kiu li mem iatempe amikis, iun tagon vizitis lin en lia eta apartamento en la strato de Belŝaso, kaj petis ke li periĝu liafavore ĉe Odeta. Ĉar ŝi ĉiam, parolante al Svan pri mia praonklo, uzis poezian tonon, dirante: „Ha, kun li estas tute alimaniere, ol kun vi, lia amikeco al mi estas tiel nobla, tiel granda, tiel bela! Li certe ne malestimus min tiagrade, ke li volus akompani min ĉie en publikaj lokoj”, Svan sentis embarason kaj ne sciis, kun kiom da patoso li devis pri ŝi paroli al mia praonklo. Li unue asertis la aprioran eminentecon de Odeta, la aksiomon de ŝia serafa superhomeco, la revelacion de ŝiaj nedemonstreblaj virtoj, pri kiuj nocion oni ne povis ricevi tra sperto. „Mi volas interparoli kun vi. Vi rekte scias, kia virino supera al ĉiuj virinoj, kia adorinda homo, kia anĝelo estas Odeta. Sed vi scias, kia estas la vivo en Parizo. Ne ĉiuj homoj konas Odetan sammaniere kiel ambaŭ vi kaj mi. Tial iuj homoj juĝas, ke mi troviĝas en iom ridinda situacio; ŝi eĉ ne konsentas je tio, ke mi renkontu ŝin ekstere, en teatrejo. Ĉu vi, al kiu ŝi tiom konfidas, bonvolus al ŝi paroli favore pri mi, klarigi, ke ŝi en sia imago troigas la malbonajn sekvojn de publika saluto de mi al ŝi?”
Mia praonklo rekomendis al Svan, ke li dum ioma tempo ne renkontu Odetan, kiu lin des pli amos poste, kaj al Odeta, ke ŝi permesu al Svan retrovi ŝin en ĉiuj lokoj, kie al li estos agrable. Post kelkaj tagoj Odeta raportis al Svan, ke ŝi freŝe elreviĝis, vidante ke mia praonklo agas simile al ĉiuj viroj: li provis kun ŝi perforte seksumi. Ŝi trankviligis Svan-on, kiu tuj volis iri al mia praonklo kaj postuli duelon. Poste li rifuzadis manpremi kun li okaze de renkontiĝoj. Li des pli ĉagreniĝis pro ĉi tiu malpaciĝo kun mia praonklo, ĉar li antaŭe esperis, ke iam – okaze de pluaj renkontiĝoj plenfide interparolante – li ricevos de li klarigojn pri certaj onidiroj rilataj al la pasinta vivotempo de Odeta en Nico. Mia praonklo Adolfo ĝuste tie kutime travintris. Kaj Svan supozis, ke li en tiu sama urbo ankaŭ eble ekkonis Odetan. Kelkaj vortoj, kiujn homo iam ellasis antaŭ li, pri viro, kiu laŭdire estis tie amdonanto de Odeta, afekciis Svan-on. Sed aferojn, kiujn li antaŭ la sciiĝo juĝus afliktaj, plene nekredeblaj – kiam li efektive sciis ilin, li enmiksis definitive al sia malĝojo, akceptis, li ne plu komprenus ke ili ne estus okazintaj. Nur ke ĉiu el ili faris sur la portreto de lia amatino neforviŝeblan retuŝon. Li eĉ el iu okaza konversacio duonkomprenis, ke la facilmoreco de Odeta, kiun li ne suspektis, estis iom konata, kaj ke ŝi en Baden269 kaj en Nico, kiam ŝi ordinare tie somerumis dum pluraj monatoj, havis ian famon en galantaj rondoj. Li provis, por ilin pridemandi, ekrilati kun iuj libermoruloj, sed ĉi tiuj sciis ke li konas ŝin, kaj li timis ke, memorigante pri Odeta, li regvidus ilin al ŝi. Kvankam li ĝis tiam juĝus plene seninteresa ĉion, kio tuŝis la kosmopolitan vivon en Baden aŭ en Nico, li nun, eksciante ke Odeta eble diboĉis en tiuj plezur-urboj, sen ke li scios iam ĉu ŝi tiel agis por kontentigi mon-bezonon, kiun ŝi nun dank' al li evitis, aŭ pro kaprico kiu povus renaskiĝi, kliniĝis kun senpova, blinda, kapturna angoro al la senfundaĵo, en kiun sinkis tiu unua tempo de la ŝtat-prezidenta jar-sepo dum kiu oni kutimis vintrumi sur la promenejo de Angloj270, somerumi sub la tilioj de Baden, kaj li trovis en ĝi doloran sed admirindan profundecon, kvazaŭ el verko de poeto; kaj, se tio lin helpus por kompreni ion el la ridetoj aŭ rigardoj – kvankam ili tiom honestis kaj simplis – de Odeta, li kolektus kaj kronikus la etajn okazaĵojn de la tiama Lazura Bordo271 kun sama pasio kiel belarta kritikisto esploranta dokumentojn el la 15a-jarcenta Florenco por laŭeble pli bone enimagiĝi en la spiriton de la Printempo, de la bela Vana aŭ de Venuso, pentritaj de Botiĉeli. Ofte li ne alparolis, sed rigardis ŝin, reve; ŝi diris: „vi ŝajnas tiel malgaja!”. Antaŭ ne tre longa tempo li forlasis la ideon, ke ŝi estas bonkora virino, komparebla kun la plej bonaj, kiujn li konis en sia vivo, kaj inklinis al la ideo, ke ŝi estas virino pagata de viroj; inverse okazis intertempe, ke li forgesis la Odetan de Kresi, kiun eble tro bone konas diboĉuloj kaj virin-ĉasantoj, favore al ĉi tiu vizaĝo kun iafoje tiel dolĉa mieno, al ĉi tiu eminente homa karaktero. Li pensis: „Kion entute kuntrenas tio, ke en Nico ĉiuj aŭdis pri Odeta de Kresi? Ĉi tiaj famoj, eĉ veraj, estas teksitaj el aliulaj fantazioj”; li opiniis, ke la onidiro, eĉ se bazon ĝi havis, estis ekstera al Odeta, ne akordis kun ŝi, ne estis ia neŝanĝeble malica personeco, ke la virino, kiu eble en iuj cirkonstancoj malmorale agis, estis virino kun sinceraj okuloj, kun koro kompatoplena por suferantoj, kun fleksebla korpo, kiun li preme ĉirkaŭbrakis kaj karesis, virino, kun kiu li eble iam plene intimiĝos, se al li prosperos fariĝi por ŝi nemalhavebla. Ŝi estis ĉi tie, ofte laca, kun vizaĝo de kiu dum tempero forviŝiĝis la febra kaj ĝoja intereso por nekonataj aĵoj, kiu Svan-on suferigis; ŝi disflankigis siajn harojn per la manoj; ŝia frunto, ŝia vizaĝo ŝajnis pli larĝaj; tiam subite ia simple homa penso, ia bonkora sento, kiajn havas ĉiuj vivuloj kiam en momento de ripozo aŭ de soliĝo ili dependas de nenio ekstera, ekbrilis en ŝiaj okuloj kiel flava radio. Kaj ŝia vizaĝo tuj heliĝis, kiel griza kamparo superflugata de nuboj, kiuj subite disflankiĝas, ĝin glore tralumante, en la horo de sunsubiro. La vivecon, kiu montriĝis en Odeta tiumomente, la estontecon, kiun ŝi reveme konsideris – ilin Svan facile kun ŝi travivus; nenia feĉo da malbona agitiĝo en ili ŝajne restis. Kiom ajn maloftaj ili estis, ĉi tiuj momentoj tamen utilis. En sia memoro Svan kunligis tiujn disajn erojn, forigis la intertempojn, gisis kvazaŭ el oro tute bonan, trankvilan Odetan, por kiu li poste (kiel legantoj vidos en la dua parto de ĉi tiu verko) faris oferojn, kiujn la alia Odeta ne ricevus. Sed tro disaj tamen estis ĉi tiuj momentoj, kaj tro malofte li tiutempe vidis ŝin! Eĉ rilate al ilia ĉiuvespera rendevuo ŝi al li sciigis nur lastminute, ĉu ŝi okazigos ĝin, ĉar, kalkulante kun tio ke li estos senmanke libera, ŝi volis unue certiĝi, ke neniu proponos al ŝi alian planon. Ŝi laŭpretende atendis por ŝi tre gravan respondon, kaj eĉ post ol ŝi venigis Svan-on, se amikoj proponis al ŝi en la jam komenciĝinta vespero aliĝon por teatrumado aŭ por komuna manĝo, ŝi gaje eksaltis kaj vestiĝis kun hasto por la eliro. Laŭmezure kiel ŝi plenumis sian tualetiĝon, ĉiu ŝia movo proksimigis Svan-on al la momento, kiam ili nepre disiĝos, kiam ŝi impete, nebareble forrapidos; kaj kiam ŝi fine pretis, lastan fojon sendis en la spegulon sian pro atento streĉitan, luman rigardon, iomete per ruĵo refarbis siajn lipojn, harfaskon ordigis sur la frunto kaj alportigis sian lazurbluan ceremonian mantelon kun orkoloraj pendaĵetoj, Svan mienis tiel malgaje, ke ŝi ne povis sin deteni de malpacienca reago kaj diris: