Тут зноў нябачны пярун ляснуў, але ўжо бліжэй да магілы Сяргея. Акуліна ад нечаканасці схамянулася. Нешта пахаладзела ў грудзях.
— Божа мой літасцівы,— ледзь чутна прашаптала старая,— што гэта можа быць? Няўжо падалося? Счакаю крыху — калі паўторыцца, то пайду дадому, няхай…
Яна не паспела дагаварць, як нябачны пярун з адцяжкаю стрэліў, здавалася, над самай галавою Акуліны, аж заклекатала ў вушах. Старая сапраўды спалохалася, але не да такой ступені, каб на злом шыі кінуцца прочкі з кладоў. Яна паднялася з лаўкі, перахрысцілася дрыжачай рукою, цяжка, з грудным стогнам выдыхнула:
— Відаць, надакучыла я табе, сынок. Не даю спакойна ляжаць. Гоніш ты мяне, Сяргейка, ад сябе. Гоніш… А і праўда, спачывай, дзіцятка, з Богам ды чакай мяне. Не затрымаюся я дужа доўга, прыйду хутка, прыйду, і будзем разам навечна. Спі спакойна, Сяргейка, а я пайду да сямейнікаў. Як ні цяжка, але жывому пра жывое думаць трэба. Твая праўда, сынок.
Акуліна за адно-адзінюсенькае імгненне неяк асунулася, счарнела-састарылася, быццам на яе плечы нехта нябачны ўскінуў дзясятак непасільных гадоў. Ледзь перастаўляючы ногі, яна пасунулася да брамкі-варотцаў могілак…
…Пятрок прачнуўся ад шчаўчка замка ва ўваходных дзвярах. 3 секунду няўцямна ўзіраўся наўкола. Нічога не разумеў, бо яшчэ знаходзіўся там — побач з бабуляй, глядзеў на свет яе вачыма, а ў грудзях шчымела і надрыўна бухкала сэрца. Ён быў у далёкай вёсцы-нябожчыцы, роднай вёсцы, якая засталася толькі ў памяці, а не на квітнеючай зямлі. Не, нельга назваць Асінаўку нябожчыцай, нельга. Яна існуе, яна працягвае жыць, праўда, толькі ў свядомасці тых, хто яе памятае. Паціху адыходзяць у лепшы свет вяскоўцы, але ж засталося пакаленне маладых, Петракова і Рудзькава пакаленне. А яны не забываюць родны куток, помняць кожны двор, кожную сцежку і дрэва. I вёска ўдзячная ім, яна начамі прыходзіць у сны, супакойвае, калі нудота агортвае душу, калі няўтульна і адзінока, дапамагае знайсці суладдзе з самім сабой, гармонію, якой часта не хапае былым вяскоўцам у зменліва-здрадлівым горадзе. Асінаўка сілкуе сваіх удзячных дзяцей, якіх выпеставала, узняла на ногі і выпусціла ў вялікі свет.
I яны, дзеці роднай старонкі, помняць малюсенькі куточак, дзе было так добра і надзейна, спакойна і ўтульна, дзе была самая смачная вада і найвысачэйшае неба, а цёплыя дажджы змывалі з цел усе хваробы і болькі.
— Не, Асінаўка не нябожчыца. Яна жыве разам са мною.
— Пра што гэта ты? — спытала з прыхожай Кацярына.— Толькі давай не лаяцца, я ж у Таццяны заначавала. Нічога страшнага не здарылася.
«Ведаў бы ты, мой хлопчык,— падумала пра сябе,— накормлены конь і то наравіць скубануць клок травы з чужога агарода. Такая ўжо сутнасць чалавечая».
— Падымайся. Ці на работу сёння не думаеш ісці? У мяне другая змена. Зараз звару кавы, пап’ем разам.— Кацярына падышла да ложка, пацалавала Петрака ў шчаку.— Слухай, дарагі, нешта ты дужа памяты, і вочы заплылі, не раўнуючы, кітаец ляжыць. Што, кутнулі з Рудзькам?
— Было трохі,— буркнуў Пятрок.
— Божа мой, ну і перагарам жа нясе. Лепш не дыхай на мяне,— замахала рукамі Кацярына.— I што такое ты мог выпіць?
— Зелле ад Рудзькавай маці.— Пятрок наважыўся прыцягнуць да сябе Кацярыну, але яна выкруцілася.
«Хопіць з мяне на сёння любошчаў. I так за ноч вочы не звяла. Смыляць, быццам пяску туды нехта сыпануў. Дурная баба, і чаго ты яшчэ шукаеш? Такі сорам»,— яна выйшла на кухню, паставіла на газавую пліту турку, сыпанула некалькі лыжак кавы, цукру, заліла вадою і чырканула запалкай.
«Пагана на душы. Быццам скрала нешта ў сваёй маці. Падман… Ён, як лядзяш усярэдзіне, даймае. Дакацілася. Пайшла па руках. Гэта ж трэба туляцца па кватэрах, аціраць чужыя ложкі. I дзеля чаго? Закарцелася навізны? Дык яе ж і не было. Ніякай радасці, толькі адчуванне апляванасці… Ды ўсё нармальна. Усё як трэба. Не займайся самаедствам! Мінула ноч, а з ёю і прыгода. Я ж не дзеля сябе хацела. Таццяну неяк трэба было вывесці са штопару, згладзіць яе сямейныя праблемы. I ўсё… Не падманвай саму сябе. Не атрымаецца. Вінаватая ты, шэльма, а яшчэ хвастом круціш, гуляеш у хованкі са сваім сумленнем».