Veninte al la gazetvendejo Brita trovis la patron de Alda , kaj sen prezenti sin ŝi demandis, ĉu Alda estas hejme. Li iom mire rigardis la knabinon, kiun li neniam antaŭe vidis, montris al pordo malantaŭ la vendotablo kaj petis ŝin eniri. Ŝi dankis lin per kapklino kaj sen pluaj vortoj eniris. Ferminte malantaŭ si la pordon ŝi momente haltis kvazaŭ konfuzita, ĉirkaŭrigardis en la malgranda kuirejo kaj poste fiksis la okulojn al Alda , kiu sidis ĉe la tablo apud la fenestro kaj flikis ŝtrumpojn.
– Vi estas Alda ? ŝi diris demande.
– Jes. Kaj vi Brita? Brita jese kapklinis, aliris kaj salute premis la manon de Alda . Alda rigardis ŝin esplore. Ŝi imagis ŝin tute alia kaj kun aliaj manieroj.
– Bonvenon kaj sidiĝu! ŝi diris pli afable ol ŝi antaŭe intencis. Brita sidiĝis ĉe la alia flanko de la tablo. Alda momente lasis sian flikadon, kaj la du knabinoj silente rigardis unu la alian.
– Vidu. Johano parolis pri vi, diris Brita, pri vi ĉiuj kompreneble, kaj mi ekdeziris konatiĝi kun vi.
– Mi aŭdis. Sed kial? Ĉu viaj gepatroj scias, ke vi iris tien ĉi? – Patro estas en la urbo. Al patrino mi diris, ke mi vizitos knabinon, kiun mi konas. Kaj kial? vi demandas. Nu, ĉar mi ŝatus kunesti kun vi.
– Kial ĝuste kun ni? Brita ne tuj respondis. Ŝia vizaĝo serioziĝis, kaj ŝi rigardis rekte en la okulojn de Alda . Kaj Alda renkontis ŝian rigardon kaj klinetis la kapon kvazaŭ responde.
– Pro tio, kion mi aŭdis pri vi, diris Brita kvazaŭ aldone al io jam dirita.
– Ĉu mi ne povus helpi vin fliki? Estus pli agrable tiel ...
– Ĉu vi povas fliki ŝtrumpojn?
– Sed kompreneble! Kiam Brita post du horoj foriris, venis la patro en la kuirejon kaj demandis scivole, kiu estis la knabino.
– Estis Brita, diris Alda . Ŝi estas el la pensiono.
– De kie vi konas ŝin? Kaj kiu Brita?
– Mi ne konis ŝin antaŭe. Ŝi estas nobela knabino, la patro estas kapitano. Ŝi konatiĝis kun Johano kaj poste volis konatiĝi ankaŭ kun la aliaj en nia rondo.
La patro rigardis ŝin konsternite.
– Sed pri kio vi do babilis tiel longe?
– Pri ĉiutagaj aferoj, same kiel ni aliaj faras.
Li skuis la kapon.
– Strange! Kian intereson vi povas havi unu pri la alia?
*
Jam vespere Brita revenis, kaj la du knabinoj kune iris al Johano. Li ankoraŭ ne vespermanĝis, kaj dum la knabinoj atendis lin, Brita konatiĝis kun la tuta familio. Poste ili trovis la aliajn rondanojn, kaj kune ili iris suden al la herbejoj apud la rivero.
– Ĉu ankaŭ la patro de la knabineto estas subtenlaborulo? demandis Brita al Johano dum la iro.
– Ŝi ne havas patron, diris Johano murmure.
Ŝi rigardis lin demande, kaj li aldonis:
– Elsa ne havas edzon, vi komprenas.
Brita iom ruĝiĝis.
– Aha, tiel, ŝi diris en diskreta tono kaj poste iom silentis. – Ĉu troviĝas multaj patrinoj sen edzoj? Alda ekridis kaj diris:
– Ĉu vi estas tute nova en la mondo? Ĉu vere vi ne scias, ke ekzistas multaj patrinoj sen edzoj?
– Kompreneble mi aŭdis, ke ekzistas, sed mi neniam renkontis iun. Kompatindaj infanoj, kiuj ne havas patron! Certe ili estas malfeliĉaj.
– Tamen pli bone ne havi patron ol havi malbonan, diris Johano. Sed bedaŭrinde ankaŭ patrinoj povas esti malbonaj. Malbonaj homoj ne devus havi infanojn.
– Ĉu via patro estis malbona?
– Ne. Mi apenaŭ memoras lin, sed ke li estis bona al mi, tion mi memoras.
Brita enpensiĝis.
– Kiel knaboj kaj knabinoj tiel facilanime ... ŝi diris.
– Ĉu vi imagas, ke ili pensas pri tio? diris Alda emfaze. Ili eĉ ne scias, ke ili povus havi ian respondecon, ili havas nenian ideon pri ... pri la vivo. Cetere mi kredas, ke la plej multaj homoj estas tiaj. Vidu, mi ne povas ne observi la homojn. Tiuj knaboj kaj knabinoj cetere ... kion la plenkreskuloj faris por komprenigi al ili tiajn aferojn? Eble oni diris: Gardu la purecon de via animo! aŭ: Atentu, por ke malfeliĉo ne trafu vin! Ili nur kaŝlernis, kiamaniere viroj kaj virinoj kuniĝas, jen ĉio.
– De kie vi havas tiom da pensoj?
– Mi ja diris, ke mi observas la homojn. Estas tre simple. Ĉu vi neniam faras tion? Kaj mi multe legis, iom oni lernas ankaŭ el libroj.
– Vi estas kurioza, diris Brita kaj rigardis Alda n interesite. Kaj vi scias eĉ pri la estiĝo de infanoj!
– Kial mi ne sciu? Vidu, mia patro eble ne estas tre saĝa, sed li tamen ĉiam rilatis sincere al mi. Li volis, ke mi sciu ĉion, kion homo bezonas scii por la vivo. Nenion li altrudis, sed ĉiam klarigis, kiam mi ion demandis, kaj mi tralegis ĉiujn librojn, kiujn vi vidis ĉe ni. Kaj finfine mi pensas, ke li estis pli bona patro ol multaj aliaj ... Veninte al la herbejoj ili kuŝiĝis tie. La suno staris malalte. La aero estis aŭtune klara, la sunlumo ore pala. Ĉie oni jam falĉis la herbon kaj forprenis ĝin de kampoj kaj herbejoj, sed la fojnodoro ankoraŭ restis, agrabla odoro de malfrua somero. Sude de la fervoja ponto flaviĝis la sekalkampoj, la varme ruĝa koloro de la disaj biendomoj brilis klare en la vesperlumo, en malproksimaj fenestroj ardis la sunrebrilo kiel flama fajro.
Ili ĉirkaŭrigardis kaj silentis. Fine Brita diris al Alda , nelaŭte kaj kvazaŭ preterpase:
– Ni parolis pri senpatraj infanoj. Sed ĉu laboristoj ankaŭ eksedziĝas?
– Verŝajne malofte. Mi neniam aŭdis pri disiĝo nek en Torento nek en la tuta ĉirkaŭaĵo. Kial vi demandas pri tio? Ĉu en viaj rondoj oni disiĝas? Mi ja legis pri tiaj aferoj en gazetoj.
– Nu, jes ... Ŝi kapklinetis kaj rigardis Alda n ŝajne tute kaptita de pensoj.
– ... kaj patro ... Ŝi eksilentis ĝenite. Ankaŭ Alda nenion aldonis, sed iliaj okuloj interkomprene renkontiĝis.
Post ioma silento Alda turnis la parolon al alia direkto. – Estas kurioze. Antaŭ ol mi renkontis vin, mi pensis, ke vi estas stranga burĝa estaĵo, terure teda kaj malagrabla. Sed vi ja estas precize kiel ni.
– Kial mi ne estu kiel vi?
– Vi tamen apartenas al alia speco de homoj. Ĉu vi antaŭe kunestis kun laboristaj infanoj?
– Ne kiel kun vi, sed en mia lernejo estas ankaŭ laboristaj infanoj. Ĉu vi neniam kunestis kun nelaboristaj infanoj?
– Neniam. Kaj neniam havis emon. Ĉu viaj gepatroj interrilatas kun laboristoj?
– Ne, ili havas konatojn en aliaj rondoj. Pri kio ili interparolu kun laboristoj, kiuj havas siajn interesojn?
– Kompreneble Kiam mi legis pri la sociaj klasoj, tio ŝajnis al mi tute natura afero. Sed iel estas strange ... Homoj kiel viaj gepatroj do neniam povas interrilati kun laboristoj, kiel vi kaj ni interrilatas, mi volas diri tute simple kiel homoj kun homoj!
– Nu, ĉu homoj kiel viaj gepatroj tion povus rilate al la miaj?
– Certe ne. Estas ja nature. Sed iel estas strange ... Kial ni, sed ne ili? ...
– Ĉesu paroli pri tio, Alda ! diris Johano interrompe. Alie Brita forkuros de ni. Paroli pri io alia, ekzemple ... Li pripensis, kaj subite li gaje kaj petole ekridis, rigardante al Brita.
– Brita, inter ni ne ekzistas sekretoj. Tial nun rakontu pri ... Ŝi komprenis, ruĝiĝis kaj iom koleriĝis.
– Ĉu vi estas tia?
– Mi ne estas tia, neniu el ni estas. Sed nun vi apartenas al nia rondo. Se vi ne volas, mi devas rakonti. Estas tiel inter ni. Li komencis rakonti pri la epizodo en la fojnejo. Brita silentis kaj ankoraŭ pli ruĝiĝis. Sed li parolis tiel ŝerce kaj bonhumore, ke la tuta historio fariĝis nur senpike ridiga. La tri aliaj silentis, foje ridetis pro liaj komikaĵoj, sed ne montris mokemon al ŝi.