– Vi estas terura punpredikanto. Sed mi komprenas vin.
– Komprenas ja. Sed ĉu vi sentas tiel?
– Jes, kaj ŝajnas strange al mi, ke mi ne sentis tion antaŭe. Kiam mi nun rigardas bildojn en gazetoj kaj revuoj, mi ofte ekhavas la senton, ke la mondo estas plena de afektemo.
– Bone, vi komencas kompreni, kia bona bildo devas esti. – Sed Arne , vi parolas, kvazaŭ ĉio estus nur objekto por pentrado! Bildo tamen ne estas vivo.
– Ne tiel, ne tiel. Mi ne interŝanĝus nian kunvivon kontraŭ ĉiuj plej belaj pentraĵoj en la mondo. Vi ja komprenas min. Bildo estas nur bildo ... Sed nun ni surmetu la vestojn kaj moviĝu. Estas tro frue por longe sunbani sin.
*
En la sekvantaj matenoj ankaŭ Alda kaj Johano partoprenis la skipromenadojn de Arne . Kiam ili renkontiĝis antaŭ la hejmo de Ajna kaj poste veturis antaŭen sur la strato, aperis tie kaj tie en la fenestroj virinaj vizaĝoj, kies mienoj kvazaŭ demandis, kion ili faras, kaj kien ili iras. Ili vidis la vizaĝojn kaj sentis la rigardojn sed nemulte atentis pri ili.
Estis la tria mateno, kiam ili ĉiuj kunestis. La rigardoj el la fenestroj tiufoje estis pli viglaj kaj scivolemaj ol antaŭe. Kiam ili atingis la arbaron diris Alda al Johano:
– Ĉu vi vidis, kion pensis la panjoj en la fenestroj?
– Nu, kion? diris Johano en indiferenta tono.
– “Kiaj stranguloj!” ili pensis. “Kial ili ne restas en siaj litoj kiel aliaj tiaj uloj, ĝis la patrino donas kafon? Ili forlasis la infanaĝon, komencas aspekti kiel gejunuloj, kaj tamen ili daŭrigas kiel antaŭe. Dio scias, kian sekreton ili havas inter si!”
– Povas esti, sed lasu ilin! Vi tro multe okupas vin pri tiaj imagoj. Estas kvazaŭ vi fierus pri ni, kvazaŭ vi opinius, ke ni estas ege prudentaj kaj ĉiuj aliaj ege stultaj kaj aĉaj. “Mi ne povas ne observi la homojn.” Jen! Li rigardis ŝin kaj ridis bonkore. En liaj okuloj ekbriletis esprimo, kiun ŝi antaŭe vidis, kiu iel revokis al ŝi ion pasintan. Subite aperis al ŝi la sceno, kiam ili antaŭ du jaroj sidis kaj interparolis post la rondiro tra la dezerta uzino.
– Nu ja, ŝi diris iom konfuzita. Ĉu vi memoras, ke vi iam diris, ke la plenkreskuloj ŝajnas al vi stultaj? Estis en tiu tago, kiam ni travagis la uzinon kaj poste sidis interparolante tie, tuj antaŭ ol venis Alekso.
– Jes, mi memoras, li respondis post momenta pripenso. Kiel vi ekpensis pri tio?
– Vi rigardis min en la sama maniero kiel tiam.
– Povas esti, li diris, kaj denove renkontis ŝin tiu intima ekbrilo en liaj okuloj. Mi diris tion, sed tiam ni parolis pri aliaj aferoj. Mi ne ŝatas, ke vi tiel parolas pri “ni” kaj pri “aliaj homoj”. Mi ofte babilis kun la panjoj, kaj ili ne estas tiel malbonaj. Vi rigardas la homojn tro multe laŭ tio, kion vi legas. Kvankam ... Sed, ni lasu tian babiladon.
– Kiam ni estis malgrandaj, vi diris multajn ne tre belajn vortojn pri via patrino, diris Ajna .
– Jes, kaj ankoraŭ ŝajnas al mi, ke mi estis prava. Sed ŝajnas al mi, ke mi pravas ankaŭ nun. Ni forlasu babiladon pri “aliaj homoj”! Ĉu ne sufiĉas al ni esti kune kaj vivi laŭ nia maniero?
– Ĉu vi volas apliki tiujn vortojn ankaŭ al tio? demandis Alda kaj etendis la manon en direkto al la uzino.
La suno lumis sur fulmonigrajn, silentajn konstruaĵon. En la hela brilo de la klara mateno ili aspektis malgaje kiel mizeruloj apud vojo de festa procesio, kaj la nigraj truoj de rompitaj fenestroj estis kiel malespero en okuloj de kadukaj almozuloj.
Johano rigardis laŭ ŝia indiko kaj restis silenta.
– Tiam vi ja revis pri tio, ŝi diris.
– Ankoraŭ mi foje pensas pri tio. Image mi aŭdas la grincadon, la marteladon kaj la zumadon, la tutan muzikon, kaj vidas la fluantan feron kaj la ruĝajn serpentojn en la lamenejo kaj la ŝvitkovritajn laboristojn. Tio plaĉis al mi ...
– Ankaŭ tio estas afero de “aliaj homoj”, diris Alda .
– Tamen alia afero ol la panjoj en la fenestroj.
– Al mi ŝajnas ke ne, stulteco kiel stulteco.
– Povas esti, diris Johano kaj rigardis ŝin pripense. Sed ... mi ne ŝatas tiun babilmanieron. Se vi iel estas pli bona ol tiuj panjoj, vi ne povas esprimi tion per memlaŭdo.
Post ĉirkaŭvagado en la arbaro ili sunbanis sin en la kutima loko. Ili kuŝis tie en la fluanta sunlumo sub la altaj piceoj, vento lulkante flustretis inter la branĉoj, kaj Torento kaj la tuta ekstera mondo estis malproksime al ili.
Johano tiam kaj tiam movetis sin, kvazaŭ li estus malkontenta pri io. Fine li kun decida mieno turnis sin al Alda .
– Ĉu mi ĉagrenis vin? Mi ja parolis al vi kontraŭe al miaj propraj vortoj, sed mi pensis, ke inter ni ... Ŝia mieno estis iom ĉagrenita, sed ŝi rigardis lin afable.
– Mi pensis pri tio la tutan tempon. Kaj vi estas prava. Sed mi ne volis iel fanfaroni aŭ moki aliajn, estis nur mia kutima senpripensa babilo. Ĉu vi kredas min?
– Tion mi ja komprenas. Mi diris tion, ĉar mi ŝatas vin, sed se vi kutimiĝus al tia babilmaniero, vi iom malplaĉus al mi.
Rideto trabreĉis la seriozan mienon de Alda .
– Tiel! Vi ja estas egoisto! Kio plaĉas al vi, tio estas bona, kio malplaĉas, tio estas malbona. Aliaj homoj povas diri tute same.
La mieno de Johano konsterniĝis, kaj li silentis dum kelkaj momentoj.
– Strange, li poste diris. Tiel precize mi ne pensis pri tio. Mi juĝas ĉion laŭ mia ŝato. Jes, estas tiel. Kaj ĉiu juĝas laŭ sia ŝato. Kaj la ŝato de unu ne povas havi pli grandan rajton ol tiu de alia ... Li faris grimacon.
– Tiamaniere ĉiu estas prava, kiel ajn li agas. La penso tiel forte frapis lin, ke li aspektis tute konfuzita.
– Kial vi diras tiajn stultaĵojn? diris Ajna . Ni ja ne deziras malbonon unu al la alia sed kontraŭe, kaj esence ni ja ŝatas la samajn aferojn.
– Tiel ja, diris Johano malrapide. Esence ŝatas la samajn aferojn ... tion ni sciis jam longe. Vidu, en mi kaj en vi do estas io ... io sama, kio kvazaŭ direktas nin.
– Ĉu vi memoras, kion Alekso diris pri spirito? demandis Alda .
– Jes. Ĉu li do volis diri tion ? Al mi sonis kiel instruista parolo pri la Sankta Spirito.
– Ĉu ankaŭ vi, diris Ajna . Kiam mi estis tie ĉi kun Arne , li citis la biblion: “Ĉu vi scias, ke via korpo estas la templo de la Sankta Spirito?” Kaj ŝi rakontis pri ilia interparolo en tiu mateno.
– Estas bele, diris Johano, kiam ŝi finis.
*
En la paska semajno revenis Brita kaj ŝia patrino al la pensiono. Brita tuj iris por viziti Alda n kaj la aliajn kamaradojn. Dum la vintro ili letere konservis sian interrilaton, kaj ili ĝojis pro la revido.
Alda kondukis ŝin en la ĉambron apud la kuirejo, kaj ŝi tuj sidigis sin komforte sur la remburitan sofon kaj metis eĉ la piedojn sur la sofon.