ПЕТРУЧ’Ё
Чмут, змоўкні, бо не сцерплю і пратуру!
ГАРТЭНЗ’Ё
Цішэй, Петруч’ё. Я яго натуру
Даўно ўжо ведаю і паручуся,
Што Грум’ё — гаварун, у заварусе
Не разабраўся і не пастараўся.
ГРУМ’Ё
(сам сабе)
Няўжо ж, наняўся, кажуць, як прадаўся.
ГАРТЭНЗ’Ё
Скажыце лепш, які шчаслівы вецер
У Падую з Вероны вас прынёс?
ПЕТРУЧ’Ё
Той самы, дружа, што па белым свеце
Развеяў моладзь спазнаваць свой. лёс,
Шукаць дабра за межамі радзімы,
Сталець і разумнець. А карацей,—
Петруч’ё, сын Антоніа адзіны,
З мінулай восені асірацеў
I, як і ўсе мы, апынуўся ў свеце,
Каб ажаніцца і разбагацець.
Пакуль што кроны ёсць у партманэце,
Ажэнімся — і болей будзем мець.
Я, ваш слуга, рашыў пабачыць свету...
ГАРТЭНЗ’Ё
Ці не пасватаць мне табе кабету
Звяглівую і ўпартую, Петруч’ё?
Баюся толькі, што пасля заручын
Ты скажаш мне: «падсунуў, чорт рагаты!»
Скажу наперад, друг, яна багатых
Бацькоў дачка, на выгляд не старая;
Ды не, ты — Друг, і я табе не раю.
ПЕТРУЧ’Ё
Гартэнз’ё, паміж шчырымі сябрамі,
Як мы з табой, не тое, што у краме
Паміж купцамі. Калі лад дык лад,
А не, дык і аглоблі, брат,— назад.
Да чорта торг! Я хлопец нежанаты,
А ты мой друг, дык будзь у друга сватам —
Вядзі хоць зараз, толькі да багатай.
Багацце — лейтматыў ва ўсім вяселлі,
А там — няхай яна такое зелле,
Такі пякун-палын, брыдота, жолаб,
Што перад ёй карга Сівіла — голуб[8],
Сакратава Ксантыпа — мір і ласка[9],
А качарга Фларэнцыяна — краска[10],—
Яна не зладзіць нас, і не разгладзіць,
I радай сваёй бабскай не парадзіць,
Каб нават раз’юрылася віхурай,
Як Адрыятыка страшэннай бурай.
Хачу і прагну, завітаўшы ў Падую,
Жаніцца і разжыцца да упаду я.
ГРУМ’Ё
Вось бачыце, сіньёр, ён вам выклаў усё, як на споведзі. Толькі дайце яму торбу дукатаў, і ён ажэніцца хоць з чортам рагатым, хоць з бервяном ці лялькай у акне; ажэніцца хоць з кабылай, што крумкачы дабілі, не паглядзіць, што ў яе было столькі хвароб, колькі і ў бярэмя б не згроб. Яму каб толькі грошы, а на вошы ён не паглядзіць.
ГАРТЭНЗ’Ё
Калі па шчырасці, не цырымонна,
Сказаць табе, Петруч’ё, дружа мой,
Дык на прыкмеце ёсць адна мадонна,
Ну копія прыгожасці самой.
Каб ёй, багатай, выхаванай, гордай,
Але з адной заганай — непакорнай,
Як наравісты конь, такой упартай,—
Я, божа барані, прадуў у карты
Усё, што маю, і мае сябры
Сказалі: вось засватай ды бяры
Яе са скарбам,— я б хутчэй тапіцца
Згадзіўся, чым з такою ажаніцца.
ПЕТРУЧ’Ё
Маўчы, Гартэнз’ё. Ты яшчэ не знаеш
Улады золата, цаны грашам.
Чыя яна, скажы маім вушам,
А там — хоць тарарам, пярун і гром:
Пайду, знайду і забяру сілком!
ГАРТЭНЗ’Ё
Яна дачка Баптысты Мінала,
Шаноўнага і знатнага сіньёра;
Зваць — Катарынай; летняя пчала
Не джаліць так ахвочых за мядком,
Як гэта пчолка джаліць язычком.
ПЕТРУЧ’Ё
Аб ёй не чуў, а бацьку добра знаў,
I мой нябожчык знаўся з ім няйначай.—
Гартэнз’ё, ты мне, дружа, сон прагнаў:
Я не засну, пакуль яе не ўбачу.
Дазволь жа пажадаць табе дабра
I развітацца — мне ісці пара,
А мо і ты пайсці са мной ахвочы?
ГРУМ’Ё
Няхай ідзе, куды сабе ён хоча. Прашу вас, сіньёр, не ўтрымлівайце. Паверце мне: калі б яна так добра ведала яго, як я, то, дальбог жа, адразу б раскусіла, што лаянкай яго не проймеш. Яна можа абліць яго знявагамі, як валацужнага сабаку памыямі, абклеіць мянушкамі, як тумбу афішамі — ён і вухам не павядзе. Але калі ўжо сам ён расшмаргне свой мех, дык і плаксівага разбярэ смех: не спыніцца, пакуль не высыпле ўсю сваю рыторыку. I, паміж намі, сіньёр: калі, божа барані, яна хоць малечка ў чым стане яму ўпоперак, дык ён залепіць ёй у «анфас» такую фігуру, што яе фігурка ўмомант сфігурыцца і выглядаць яна будзе, як сляпое кацянё. Вы яго яшчэ не ведаеце, сіньёр.
вернуться
У адной сярэдневяковай аповесці расказваецца, што рыцар Фларэнцыяна ажаніўся з страшэнна пачварнай жанчынай. Адсюль і супрацьпастаўленне: «качарга-пачвара» і «краска».
вернуться
Сівіла (вешчая чарадзейка ў старарымскіх сказаннях) у эпоху Адраджэння ўвасаблялася ў выглядзе старой непрыгожай жанчыны «старая карга»).
вернуться
Ксантыпа (Сакратава жонка) была вядома ў тагачаснай літаратуры як сварлівая, сярдзітая баба.