Толькі птушак усюды было многа. Часам яны так крычалі навакол, што заглушалі гутарку. Усе гэтыя птушкі, як і людзі, жылі выключна за кошт мора.
Хлопцы ехалі сярод невялічкіх астраўкоў. Направа яны былі параскіданы сям і там, нібы плямы на шкле, злева ж зліліся ў адзін ланцуг.
Ужо на працягу некаторага часу да хлопцаў даносіўся незразумелы шум: нібы гоман і шолах шматлікага натоўпу. Спачатку хлопцы не звярталі на гэта ўвагі, тым болей, што наогул птушынага крыку было досыць. Але нарэшце зацікавіліся.
— Здаецца, там, на тым баку, — сказаў хлопчык.
Манг прыпыніўся, прыслухаўся. Сапраўды, з левага боку, па-за скаламі, нешта рабілася. Найбольш цікава было тое, што ніякага крыку не было чуваць, а між тым выразна чуўся нейкі гул, варушэнне.
Падплылі да берага, вылезлі і асцярожна папаўзлі ўверх. Зірнулі з-за скалы і ўбачылі дзіўнае з'явішча.
На нізкім, роўным беразе тварам да мора выстраілася шматлікае… войска. Роўнымі шарэнгамі, нерухомыя і маўклівыя, стаялі атрады «салдат». Перад імі хадзілі нібы камандзіры, якія час ад часу кідаліся ў мора, давалі нырца і потым зноў падыходзілі і, размахваючы рукамі, нешта казалі сваім салдатам.
Падабенства да салдат было яшчэ большым ад таго, што ўсе былі, як адзін: чорныя спіны і бакі і белы перад. Толькі адзін атрад быў нейкі абшарпаны: адзенне парванае, мясцінамі відаць голае цела. Ростам яны былі прыблізна каля аднаго метра, некаторыя і болей.
Асобны атрад складалі маладыя. А далей ужо сядзела на зямлі шмат народу, відаць, жанчыны. Парадак быў суровы: калі хто-небудзь падыходзіў да чужога атрада, дык зараз жа яго адтуль праганялі.
Хоць нашым хлопцам і знаёмы былі гэтыя «салдаты», але і яны доўга дзівіліся, гледзячы на іх. І ўсе, каму здаралася бачыць іх, не маглі надзівіцца на гэтых птушак, пінгвінаў.
Звычайна пінгвіны праводзяць час у вадзе, дзе адчуваюць сябе, як рыбы. На беразе яны збіраюцца, каб вывесці дзяцей. Па зямлі ходзяць выключна на дзвюх нагах. Замест крылаў у іх ласты, прыблізна такія, як у маржоў. Вось чаму яны і лётаць не могуць, вось чаму гэтыя ласты-крылы вельмі нагадваюць рукі, асабліва, калі яны рухаюцца пры хадзе.
Спіна пінгвінаў пакрыта пер'ем, падобным да рыбінай лускі і дапасаваным на манер гонтаў на даху. Толькі перад пакрыты белым пухам, які можна лічыць і поўсцю, ды на галаве, нібы шчэць, тырчаць некалькі пер'яў.
Манг захацеў налавіць гэтых птушак. Хоць мяса іх і нясмачнае, але фуіджынцы не могуць адмовіцца і ад яго. Апрача таго, і скуры спатрэбяцца на адзенне.
Бяда толькі, што даступіцца да іх было цяжка. Тыя скалы, дзе былі хлопцы, аддзяляліся ад стойбішча пінгвінаў вадой. Града скал ішла далёка наперад, паступова павышалася і пераходзіла ў высокія горы, так што з гэтага боку абысці нельга было. Заставаўся другі шлях — морам, але там між каменняў былі такія буруны, што аб'язджаць іх было б вельмі рызыкоўна. Нездарма пінгвіны абралі такое месца.
Тады Манг парашыў ехаць да сваіх і потым ужо меркаваць усім разам. Пакуль яны прыехалі дадому, надышоў вечар. Прыйшлося адкласці падарожжа на заўтра.
Калі назаўтра прыехалі ўсе, ніякіх змен не было. Войска стаяла па-ранейшаму, нібы яно і не краталася за ўвесь гэты час. Па-ранейшаму частка пінгвінаў плавала ў вадзе, нібы тыя самыя, што і ўчора. Сапраўды ж, вядома, кожны раз гэта былі іншыя.
Пачалі раіцца, што рабіць.
— Я адзін аб'еду навакол, ад мора, — прапанаваў Манг.
Але стары Кос не згадзіўся.
— Лепш будзе, — сказаў ён, — перацягнуць кану на той бок.
З гэтай простай прапановай нельга было не згадзіцца, асабліва, калі прыняць пад увагу лёгкасць шытых чоўнаў. Павінен быў згадзіцца і Манг, хоць яму вельмі хацелася паказаць сваё геройства.
Праз некалькі хвілін чоўны былі ўжо на другім баку грады.
Але не абышлося без няшчасця: у чоўне Тайдо прапароўся спод аб востры камень, а лішняй кары, каб залатаць, не было. Пастаялі, паскрэблі галовы і рашылі пакуль што так пакінуць, а цяпер узяцца за паляванне.
Пінгвіны, між тым, здзіўлена глядзелі на нечаканых гасцей і не рухаліся з месца. Толькі калі два чоўны пад'ехалі да іх і людзі высадзіліся на бераг, пінгвіны пачалі паважна і нязграбна адсоўвацца.
Пачалася бойка. «Салдаты», здалёку такія грозныя з выгляду, аказаліся зусім бездапаможнымі ў бойцы. Яны кінуліся ўцякаць у ваду, але якое гэта было ўцяканне! Яны ледзь рухаліся на сваіх дзвюх нагах, валіліся на зямлю, бездапаможна білі ластамі-рукамі, куляліся. Жудасна было глядзець, як гінулі гэтыя бязвінныя, бездапаможныя стварэнні. Вельмі лёгка было набіць іх колькі ўлезе.
Паляўнічы запал ахапіў людзей, і яны сапраўды забілі іх значна болей, як ім патрэбна было. Першы схамянуўся Кос.
— Стойце! Досыць! — крыкнуў ён. — Хопіць ужо. Яшчэ паспеем, калі трэба будзе!
Яго падтрымаў Тайдо, і бойка была спынена. Навокал ляжала каля сотні забітых птушак. Калі прыняць пад увагу, што кожная з іх была з авечку, дык выходзіў запас, якога хапіла б на полк салдат.
Але гэта было нішто перад усёй колькасцю пінгвінавай арміі, якая складала тысяч трыццаць — сорак. Усё мора пакрылася пінгвінамі, але ўсё яшчэ прынамсі палова заставалася на беразе. Па-першае, засталіся ўсе самкі, якія воддаль сядзелі на яйках. А там, далёка, як і раней, грозна стаялі роўныя шарэнгі незлічонага войска, якое яшчэ не разумела, што такое адбываецца, і толькі неўразуменна пазірала на сумяціцу.
Цяпер трэба было ўпарадкаваць здабычу. Гэтая праца была куды цяжэй і марудней, як самае паляванне. Праўда, мясам марскія людзі не прывыклі запасацца надоўга, напрыклад, сушыць, бо ўвесь год мора давала ім якую-небудзь свежаніну. Але ж затое са скурамі было шмат клопату: трэба было зняць іх, крыху апрацаваць, падсушыць.
Праз некаторы час увесь бераг пакрыўся скурамі, але яны не былі прыбіты да зямлі, сохлі ды круціліся, як луб. Доўга яшчэ прыйдзецца іх церці ды мяць, пакуль можна будзе ўжыць. Прынеслі з чоўнаў агонь, расклалі вогнішча, засмажылі мяса. Але трэба адзначыць, што нават і гэтым людзям не вельмі падабалася такое мяса. Лішнія тушы кідалі ў мора.
А ўводдалі ўсё стаяла грознае незлічонае войска і пазірала, як ворагі распраўляюцца з іхнімі таварышамі.
Раптам пачуўся плач дзяўчынкі. Азірнуліся, — бяжыць яна ад пінгвінавых гнёздаў і плача.
— Што такое? — запыталіся ў яе.
— Укусіла тая птушка, — паказала дзяўчынка на бліжэйшую самку.
— Ну, дык я ёй дам! — сказаў маленькі хлопчык і пабег туды. Але і ён нічога не мог зрабіць. Самка баранілася, кусалася і не сыходзіла з месца. Зацікавілася Мгу і таксама падышла; пабегла за ёю і маленькая дзяўчынка.
Убачыўшы столькі народу, самка ўстала, каб адысці, але разам з сабой захацела ўзяць і сваё яйка. Яна выкаціла яго з зямлі, потым заціснула паміж ног і зрабіла крок.
Вядома, яйка вывалілася. Самка зноў заціснула яго паміж ног, зноў ступіла, потым паспрабавала скокнуць з яйкам і адышла толькі тады, калі яйка зусім пабілася. Дзеці былі вельмі зацікаўлены і не ганялі птушкі, пакуль яна сама не пайшла.
Наогул трэба адзначыць, што пінгвіны вельмі шануюць і берагуць свае яйкі. Мала гэтага, яны гатовы скарыстаць кожны выпадак, каб украсці чужое яйка. Здараецца нават, што дужэйшыя нападаюць на слабейшых, каб адабраць ад іх яйкі гвалтоўна.
Надыходзіў вечар, а здабыча яшчэ не была ўпарадкавана. Прыйшлося рэшту пакінуць. Хацелі былі ўжо ехаць, але прыпомнілі, што човен Тайдо не папраўлены. А кары няма. Што тут рабіць?
— Можна залатаць скурамі,— запрапанавала Мгу.
— Мгу добрая, разумная дзяўчына, — сказаў абрадавана Тайдо, дакрануўшыся да яе.
Але пачынаць такую марудную работу было позна, і яны вымушаны былі застацца тут начаваць. Тады адчулася яшчэ адна бяда: не хапіла вады для піцця. Спяшаючыся на паляванне, забыліся яе назапасіць, і яна ўся выйшла яшчэ перад поўднем. Да гэтага часу цярпелі і цешылі сябе тым, што зараз паедуць назад. А цяпер, асабліва пасля мяса, зусім зрабілася дрэнна. Дзеці пачалі плакаць.