туліць прытулак дзявочых сорамаў?
(падыходзіць да Ганкіь асудліва)
Здзіўлюся тваёй я непакорай.
Ты-ж знойдзеная, бездапаможная
на зямлі, аброшанай крывёй
тваіх братоў і бацькі,
вясёласьць, можа, шчасьця будучага
ты сяньня апаганіла.
(азірае ганку)
Ганка
Занятнай любасьцяй твае словы слухую.
куды мне ад іх хавацца?
Млынар
Непаслухмянай сталася?
Мой здлон растрачаны ў пяшчоце да цябе
днямі цялюткамі й начамі
не памятаць?.. Не праклінаю.
Хочацца, каб рупнасьці быцьця
дзеля цябе
не асталіся, як пакараньне мне.
(нягучна)
Ганьба, ганьба — табе стократная.
Ганка (блізна да Млынара, ласкава)
Да самай сьмерці табе ўдзячная.
Мой шчодры, не зьдзіўляйся.
Я жадаю быць, чым бацька май ня быў
і мама.
Упрыгожыць перад табой хачу
гамонкай шчасьця: кахаю я,
нат зусім натрапялася, нядаўна…
(дзьве жанчыны нясуць сукенку і вянок з
палявых і лясных красакь Ганка паказвае
на Пустэльніка)
Ён тут, із намі, карцівасьці мае прывабіў.
Загадзя здарылася ўсё.
Міні ўпорастасьць сваю.
Твой запавет: гадуй дзяцей сірот,
і тых, хто занямог сярод дарог няшчасьця, -
мяне ня цешыць аніяк у днях назаўтрае.
(Жанкі пераглядаюццаь лошчуць сукенку)
Сама сабою між імі сьценягацца буду,
пакутаваць нагодай бачыць тое,
што зьдзекавалася зь мяне калісьці,
пакуль ты не ўратаваў мяне?
(вельмі просьбна)
Дазволь мне радасьці й спадзевы шчасьця,
а ворагам упорыстасьць пакінь сабе.
Млынар (нахільна да Ганкі, шапотна)
Ворагам маім —
словы добрыя, і нядобрыя…
Душа мая благотна-вакаёмна
азуралася… (чутна)
Табе — сваё, а мне — сваё таксама!
(з хітрошным супакоем да Пустэльніка)
У сьвет наскі, ойча,
ты вярнуўся зноў?
Пустэльнік (пашанотна да сябе)
Хай Бог нам досіць
даражона роўнымі астацца.
Скратнага ўва мне ты не шукай.
А калі шукаеш, — дзе там? — уладна
ўсё нам данае тварыць і дасягаць.
(унятна)
… пакінь яе для ласкі маіх рук.
На ўсё забудуся, што вольна веціў, -
цяпер адно жадаю:
любові і супакою ў днёх апошніх.
Млынар (да жанок)
Усё да кубла — хай пакульлям усё астанецца!
Ідзеце прэч адгэтуль і мучэце
на вачох мужчын сваіх.
(Жанкі адыходзяць. Млынар у поўным
супакоі да Пустэльніка)
Ойча, ты зручнасьць адасобленая!
Бог прызвычаіўся над намі быць судзьдзёй, -
кон жыцьця адчайны і шумлівы,
якім збаўленьнем, прыхінкам якім жадаеш
яго перавярнуць, зынакшыць?
Ёсьць вечнасьць — Час!
(яшчэ больш дацятліва)
А іншае ўсё?.. Скажу пра цела наша,
якое некалісьці, ужо згнілое,
прыхільна спомніцца і спачувальна.
Журлівае ад мяне ты слухаеш.
Неўзабаве, знаёмая камусьці будзе,
яго дагонім і аціхнем.
А там? Раздумоўваць ня спыняйся!
У дамавіннай моўкнасьці — ушчалопак выкапаны,
шкілет аськелены іртом і скабкамі
ня сьцісьне розніцу жыцьця ды сьмерці.
Пустэльнік (абыякаваь ураўнаважнасьць спадара,
але кеміць надароную нераўнавагу)
Свомасьць слова і дзеі ёсьць.
Сваемасьць кажная свае крылы мае…
Млынар (не адказвае Пустэльнікуь у яго
задавольнасьць, што сказаўь вясёлы,
вельмі лагодна да Ганкі)
Як цябе інакш пачуць у побач?
Ты-ж дачка, будзь дачкой —
кволая была на маіх улоньняхь
мне дыханьне тваё імя дае
кажначасіннага жыцьця-існеньня.
Скарайся, слухай волю
нат бацькі й няроднага…
Бяскрылую птушку я злавіў,
а калі-б здарылася — не злавіў, -
у небе знаку не пакінула.
(шапотна, бяз увагі на Пустэльніка)
Пытаюся:
калі ты аправілася каханьня ўдыхнуць
жаночымі грудзямі, можа, непасьпелымі?
(адступна)
Не адказвай…
Слоў тваіх развой пачую потым.
(Ганка падыходзіць да Пустэльнікаь абое
гардліва адыходзяць ад Млынара, дзе стаіць
дзежкаь азіраюць, усьміхаюццаь як перад гэтым
гоман гасьцей і так сабе граньня на лірах
і цымбалахь да Хведара)
Ты, Хведар, чаму маўчыш?
Хведар (спакойна)
Што мне?
Зрабіўся лісьцінёй, як быў раней — ападаю…
А потым, я ня ведаю, дзе частка ёсьць мяжы
спатканьня каралёў у знанку абвянчаных.
Я зьнічкам назіраю вашых душаў морак,