яны — як кіненыя на стале нажы.
Ім з ласкай абяцаецца свая зьнямеласьць:
блішчэць выпадкам кароткага зіхценьня
пакуль лязьво ў руках бывалых
зьнікне рэзьліва ў крыку некага…
І тут скажу: жыцьця ўселасьць — мяжа-мяжой
спаміны ўсялякія,
бо сьмерць была — вяршыцель
упобач іх.
Млынар (урывіста, памаладзецку азірнуў
усіхь уцеўліва да Хведара — так, каб
чулася Пустэльніку)
Мяжа такая:
сусед з Усходу і Заходу
на горла дыханьня Айчыны нашай
хоча стаць, і стаўь
а з Поўначы — драбяза тэўтонская,
добра ведаеш, — абы даецца
дзяржава вялічынёй з паветь
а з Поўдня — байструкам татарскім
помач абяцаюць
за лішні сьцязь узгорку, а нават багны на Палесьсі.
Але… ня чуе — нехта, ён, і ты таксама,
шорхнасьць шчырасьцяў карцівых,
а яно, рэха — з жыцьця-пакутаў рэха,
ад жывога скрыку пачалося — не здаюся я!..
Усіх наслухаўся ўдоваль…
(а тады, з усьмехам, сяброўна да Пустэльніка)
Дык выпжем мы за згоду там.
Да людзей хадзем.
Займай там месца, ойча, пашанотнае.
Ганка
Што скажаш, татка, мне?
Млынар (ухмыліста)
Ідзі, ідзі — пагутару з табой пасьля.
(Ганка і Пустэльнік ідуць да гасьцейь
яны перамяніліся позіркамь да Хведара)
Зайздрошчу, Хведар, я табе…
Але я? ёсьць я!
Мой сяньня розум абдымлены ратункам,
хоць нянавісьць упобач — не адбаўляй.
Учыся, што кажу табе.
Із шчырам сэрцам з табою гутару.
(нідзіць рукой усьлед Пустэльніка)
А ён? Шматок із пушчароў лясных
жадае сьвет увесь зрабіць
у памяці невядомым…
А можа, перамяніўся?
Хведар
Чаму ты пераняўся ягонымі дурнотамі?
Млынар (махнуў рукой)
Ня мрой і ты залатых узьлётаў…
Як шмат я гутару!
Ды я — ёсьць я!
Самахваленьне шмат кім асуджваецца,
але, павер, зайздросьціцца…
Хведар
ты ў прылуце табой стваронага…
Млынар (перахопна)
Я хачу ў судзе быць
над табой судзьдзёй…
(бы ня было гутаркі)
… зь мёдахмелем каці да іх, -
хай шчасьцям пажывуць
у пжянай лосьце.
(Хведар адыходзіцьь неўзабаве коціць кадку з
хмельным мёдам да гасьцейь Млынар нясе гліняны
збанок і стаўляе перад Пустэльнікамь Ганка і Хведар наліваюць каўшы з кадкіь госьці барзьдзяць
наліць свае каўшы)
Вам — любасьць і шчасьця, госьці!
(Млынар сядае паміж Пустэльніка і Ганкі)
Усе зачэрпнулі мёдахмельнасьць?
(ускрыкі: — Усе!
У любасьць Ярылу — Хрысту нашаму,
за навасельле выпжем!
(ускрыкі: — П6ем… Музыкі граюць. Пустэльнік пже
із збанка)
П6ем! Выпжем за сябе — трудлівы рой
у сотах мёд хмялісты бражыцца
справеку нам!
(адыходзіць ад Пустэльнікаь праходжваецца
каля гасьцей)
ганка (спрытна прыхінуўшыся да Пустэльніка)
Ён спагардзіць нам. Ён добры, добры.
Пустэльнік (калісьці нецярплівасьць меў
да людзкіх недастаткаў, а ў гэтай
неспадзеўнасьці ён увесь аддаўся
толькі імем Пустэльнікаь зноў пже із
збанка)
За тваё здароўе выпіў.
(азірае залю)
Сьцены новыя смалою пахнуць,
і скульптура, мной асуджаная, стаіць,
усё тут зроблена Млынаром прыгожа,
такога я ніколі не чакаў…
Мы заадно ізь ім.
(прыціснуўшы далоню да сваіх грудзейь
утаропна да Ганкі)
Як хутка запякло… рэзь па ўсім целе…
(прыкурчваеццаь ягоная ціхая гутарка
робіцца несамавітай)
Суровасьцяй памылкі я жыць хачу…
Я-ж бачу веек тваіх мірганьне…
(Ганка крыху адхінуласяь незразумела ўсьміхаецца)
Я, Пустэльнік, пакінуў смутак пушчы
ачмурэлы гонам сваёй веры…
няўжо заходзіць сонца?.. праменьні шапацяць…
шчэміцца шаптаньне маіх… жаданьняў…
(хістаеццаь ідзе да Млынара, той вясёлы,
каля гасьцейь пакуль ідзе)
… у грудях хаваецца ўсё бывалае
пакутай спадзяваньня…
… чаму пясок? Пясок жарсьцвяны найпершым шорахам
шасьціць… чаму шасьціць
між пясьцяў чутка чу-у-тных рук?..
(звальваецца каля ног Млынара.
Ускрыкі: — Замлеў!.. Вады!.. Вады усякай!..
(толькі некалькі гасьцей падыходзяць да ягоь
падбягае Ганка)
Млынар (прыжмурна азірае Пустэльніка)
Як хутка захмялеў наш чалавек сьвяты —
дзівосы тояцца ў мёдзе хмельным…