Вялеську, калі ўцякаў з раёнкі, было дваццаць восем — роўна столькі, як яму цяпер, калі гнаны, зацюканы бяжыць у раёнку. Іронія лёсу…
Па стромкіх прыступках падняўся на другі паверх, прайшоўся з канца ў канец доўгім прыцемкаватым калідорам, і сэрца калацілася то ад радаснага прадчування, то сціскалася ад незразумелай тугі. Кабінет рэдактара знайшоў у самым канцы, вельмі засмуціўся, што ён замкнёны. Вот жа не шанцуе! Але не можа быць, каб у дзень выпуску газеты рэдактар адлучаўся надоўга. Скора, пэўна, з’явіцца…
Штурхаў па чарзе ўсе дзверы, і ўсе яны былі на замку. Во дзіва! Мо сабраліся на які сход ці «лятучку»? Але ж збіраюцца звычайна ў рэдактаравым кабінеце. А мо яны тут жывуць так, што маюць для гэтага спецыяльнае памяшканне…
У кабінеце насупроць застукала машынка. Узрадаваны, кінуўся туды. За машынкай сядзела пажылая кабета, ціскала на клавішы адным пальцам — адразу відно: не машыністка.
— Дзень добры! А дзе ваш рэдактар?
— Паехаў у калгас. Будзе заўтра зранку.
— А намеснік? — I спахапіўся: намеснік яму ні к чаму, з намеснікам яго справу не вырашыш.
— Хварэе. А вы па якой справе? — пацікавілася кабета.
— Ды так…
Спусціўся на вуліцу, не ведаючы, чым бавіць час. Падумаў: а мо схадзіць у рэстаран ці сталоўку? Але есці зусім не хацелася, хоць і не абедаў. Сноўдацца ж без усякай мэты па гарадку ў такую непагадзь не было ніякай ахвоты. Павагаўшыся, рашыў ісці ў гасцініцу і — набакавую, адаспацца за мінулую прыкрую ноч.
Разабраў пасцель, пачаў распранацца, але перадумаў: наперадзе ноч. Сеў у крэсла, пашкадаваў: была б хоць якая кніжка! Прыслухаўся да сябе, стаў адчуваць, што абуджаецца, праклёўваецца знаёмае прыемнае хваляванне — першая прыкмета паэтычнага натхнення. Ужо і забыў, калі яно прыходзіла апошні раз, падзівіўся, што пачало з’яўляцца тут, у такіх неспрыяльных, можна сказаць, экстрэмальных умовах. Узрадаваўся. Прыход Муз нават у самых неспрыяльных умовах — заўсёды радасць, заўсёды свята. Падумаў узнёсла: мо тут зямля такая, мо тут сапраўды тыя жыватворныя вытокі, пра якія гаварыў Саўчук…
А сверб тварыць узмацняўся, святлела галава, з’яўляліся абрысы будучага верша, пяяла рытміка, роем насіліся, прасіліся на паперу вобразы, словы — надыходзіў той жаданы, пакутліва-радасны момант, калі не пісаць будзе немагчыма. Кінуўся да сакваяжа пашукаць паперы — і ледзьве не заенчыў ад прыкрасці: не было ні шматка, нават ніякага блакноціка!
Узрушаны, намагаючыся не выпусціць музыку рытмікі, запомніць вобразы, ёмкія словы, стаў спешна апранацца, каб скокнуць у магазін ці кіёск набыць хоць вучнёўскі сшытак, хоць які блакноцік. Было прадчуванне, што павінен нарадзіцца самы лепшы яго твор, твор, які ўскалыхне літаратурную грамадскасць, змусіць загаварыць пра Андрэя Чарапіцу… І з сённяшняга дня будзе пісаць, пісаць, пісаць! Засядзе за вялікую эпічную рэч накшталт «Кому на Руси жить хорошо», «Новай зямлі», «Евгения Онегина», «Василия Тёркина»… Ён яшчэ пакажа сябе... Меў рацыю, вядома, Алесь Саўчук, калі падняў на смех, быццам раёнка магіла для таленту. Канечне ж, смех! Алесь на сабе даказаў. Яго дакументалістыку бярэ любая газета, любы часопіс, выдавецтва. А чаго дамогся, што сталася на мінскім асфальце з тым жа Вялеськам?! А сам?! Што набыў там? Дулю з макам! Пяць гадоў — як карова языком злізала…
Купіў агульны сшытак, пару стрыжняў для аўтаручкі, рынуўся назад, аднак заўважыў, што, пакуль бегаў, жаданае, млосна-казытлівае творчае хваляванне перагарэла, прайшло. Цяпер колькі ні сядзі, колькі ні гвалтуй сябе — нічога вартага не вымучыш. Трэба пачакаць — павінна з’явіцца зноў. Тым больш, пачало дакучаць жаданне наведацца ў мясцовую кнігарню. У райцэнтрах можна адкапаць такое, за што сталічныя кнігаманы за чубы цягаліся б.
Кнігарня была далекавата — аж на самым ускрайку горада. Таксама ж даўмеліся загнаць к чорту на выселкі. Нябось для гарэлкі і «чарніла» знайшлося месца ў цэнтры… Во табе і гатовая тэма для першай саліднай праблемнай публікацыі. Уласна кажучы, такі матэрыял і рэспубліканская газета возьме…
За прылаўкам сумавала ярка-рыжае дзяўчо гадоў дваццаці двух. Гэты лісіны колер дужа ж не пасаваў да прыемнага смуглявага твару. Мусіць, напяла парык — апошні перад сконам усхліп моды. Прадаўшчыца абрадавалася яму — пэўна, занудзілася ў адзіноце, мо сёння ён першы, хто завітаў сюды, па такой непагадзі не шмат знойдзецца ахвотнікаў тэпаць у такую далеч, кніжка — не хлеб.