— Люся, а мне не давядзецца страляцца на дуэлі з вашымі раўнівымі паклоннікамі?
— Не хвалюйцеся: вы ўсіх іх — пух-пух-пух! — засмяялася яна, зноў засяродзіўшыся на нечым сваім.
Падышла афіцыянтка. Люся наадрэз адмовілася ад каньяку, бы здагадвалася пра яго абмежаваныя фінансавыя магчымасці. Заказаў для яе сухога віна, сабе рашыў узяць гарэлкі.
Размова між тым і пасля чаркі не наладжвалася. Яе думкі былі недзе далёка, слухала яго толькі для прыліку, і з кожнай хвілінай узрастала напружанасць, адчужанасць. 3 асцярогаю пачаў аглядвацца па баках, прыслухоўваючыся, прыкідваючы, адкуль можна чакаць небяспеку. Падазронага, здаецца, нічога не было — ніхто не зважаў на іх. Узбадзёрыўся: ха, навыдумляў розных страхаў, і (о, жах!) Люся сваёй жаночай інтуіцыяй улавіла: палахлівец. Ды гэта ж, чорт пабраў, куды горш, чым атрымаць па карку!
Ліхаманкава думаў, як паправіць становішча, аднак нічога слушнага не прыходзіла, і яшчэ больш губляўся. Міжволі натапырыў вушы: чаго гэта так рагочуць захмялелыя суседзі?
— …вываліў з кілаграм медзякоў. Лічы, кажу! Пасінела, рукі дрыжаць, а лічыць. А кудм дзенецца! Рубля з капейкамі не хапае, кажа. Ах, так? Аблапошыць захацела?! Ану, лічы нанова!..
Падалося, што недже чуў гэты голас. Павярнуўся — і вочы ў вочы сутыкнуўся… Канечне ж, гата быў адзін з карцёжнікаў, з кім правёў сённяшнюю ноч. Атлет. Дзякаваць богу, здаецца, не пазнаў без барады! А мо толькі выгляду не падае? Зараз прысуседзіцца, пачне высвятляць: ты мяне паважаеш? Перадаваць прывітанні… Во які пісьменнік узнікне перад Люсінымі вачыма!..
Сядзеў як на іголках. Лёгкі хмель і не думаў заглушыць насцярогу, развязаць язык. Мо нават — наадварот… На Люсіным твары ўсё выразней і выразней пісалася расчараванне і сум. Не сакрэтам было, што яго акцыі пісьменніка, цікавага субяседніка, сталічнага джэнтльмена катастрафічна абясцэньваюцца, і ён не мог прыкласці розуму, як падняць іх у цане. Спрабаваў расказваць нешта вясёлае, але з-за здранцвелага голасу жарты выходзілі плоскімі, недарэчнымі, Люся толькі кісла крывіла вуснамі, і гэта выклікала яшчэ большую скаванасць. Такога з жанчынамі ў яго яшчэ не было.
— Давайце пойдзем, позна ўжо,— нарэшце цвёрда і адчужана прапанавала яна, і ён разумеў, што затрымліваць няма ніякага сэнсу.
Моўчкі выйшлі на вуліцу. Імжа аціхла, браўся ветрык, які, мусіць, зрушыў хмару з месца. У прагаліне забліскала яркая зорка, бы сігналячы аб небяспецы…
А раптам яе паклоннік ці жаніх падчэквае ў цёмным завулку?! Мо нават цэлая кампанія… Мо развітацца тут ды тэпаць у гасцініцу? Ці: чаму б не паспрабаваць яе запрасіць да сябе?
— Люся, мо заглянем паглядзець, як я жыву?
— Вы што? — пакрыўдзілася і абурылася яна.— За каго вы мяне прымаеце?..
— Даруйце, я нічога благога не думаў…
Трапілі ў цёмны завулак. Вастрыў вушы, сцінаўся ад кожнага шораху, чакаючы непрыемнасці, як нечага непазбежнага. Але вакол было ціха і спакойна, гаслі вокны, гарадок ахутвала сонная дрымота. Па ўсім відно было, што агрэсіўныя сапернікі існуюць толькі ў яго ўяўленні. Далікатна ўзяў Люсю пад ручку, і яна не пярэчыла. Аднак гэта яшчэ не зняло яе адчужанасці. Трэ было рабіць рашучы паварот, інакш, разумеў, чакае поўнае фіяска: яна не проста насмяецца, а ўзненавідзіць, усімі фібрамі душы ўзненавідзіць, на вочы не дапусціць. Ён ведаў гэта з уласнага вопыту…
Двума курсамі вышэй на факультэце былі дзве не дужа пераборлівыя, страсна і шчодралюбівыя асобы, якіх хлопцы між сабою не без пагарды называлі «вучэбнымі». На іх і напускалі «для абкаткі» цнатлівых, як ён некалі быў, цельпукоў-першакурснікаў. «Абкатка» пачалася, ды такая, што ледзьве не згубіў розум у першыя ж дні — на бульбе ў Клімавіцкім раёне. Успыхнула, нават не ўспыхнула, а ўзарвалася такое каханне, што невядома, чым магло ўсё скончыцца, каб праз некалькі дзён не з’явіўся больш практычны «практыкант», які не тлуміў галаву ўласнымі і Ясеніна вершамі, а дзейнічаў з першага ж вечара…
Потым, калі стаў універсітэцкай паэтычнай знакамітасцю, па ім млела не адна… Праўда, як ліплі, так і адліпалі, пачыналі хадзіць з такімі, хто і падэшвы яго не варты. Так і не меў блізкай жаночай душы, апроч, канечне, Лірыкі, хоць наўрад ці і яна была блізкая душа…
Былі, вядома, і лёгкія перамогі, настолькі лёгкія, што апроч горычы расчаравання, нічога не пакідалі, і згадваць іх не хочацца…
Прычыну ўсіх няўдач і паражэнняў на любоўным фронце бачыў у сваёй залішняй інтэлігентнасці, недастатковай рашучасці…
Канчаткова пераканаўшыся, што няма і не будзе ніякіх паклоннікаў, пасмялеў, намерыўся дзейнічаць рашуча, паказаць сапраўдную мужчынскую напорыстасць, сталічную марку. Для пачатку лёгенька абняў за талію. Люся павяла капрызна плечуком, але рукі не адхінула. Гэта прыдало ўпэўненасці: хэ, не такіх сустракалі! Патроху знікала скаванасць, развязваўся язык. «Закінуў вуды»: кватаруе ці жыве з бацькамі, хто ёсць дома? Яна адказвала ўхіліста, аднак, адчувалася, гэтая гульня з намёкамі пачынае яе забаўляць, інтрыгаваць. Лёгка і проста перайшлі на «ты», і неўзабаве ад былой адчужанасці не засталося і следу. Яна смяялася, падатліва хінулася, дазваляла руцэ сякія-такія вольнасці… У лёгкасці перамогі амаль не сумняваўся, намагаўся толькі ўявіць сабе, як усё будзе развівацца далей…