X
А ты на беразе стаяла,
Нібы панурая скала,
Не слухала і не рыдала,
А алілуя падала
За мацярамі хрысціянам.
Як звоны, загулі кайданы
На неафітах. А твой сын,
Адзіны твой, апостал новы,
Перахрысціўся, ўзгаласіў:
— Маліцеся, браты! Прасіце
За ката лютага. Яго
Ў сваіх малітвах памяніце.
Перад гардыняю ж яго
Не кланяйцеся, не маліце —
Малітва госпаду. А ён
Няхай лютуе на зямлі,
Няхай прарока пабівае,
Няхай усіх нас распінае,
Ужо бо зачаліся ўнукі,
I будуць сільныя іх рукі,
Ды не забойцы ўнукі тыя —
Хрыстовы воіны святыя!
I без нажа і без агню
Стратэгі божыя паўстануць.
I цьмы і тысячы паганых
Перад святымі пабягуць.
Маліцеся, браты.
Малілісь,
Маліліся перад крыжом
У цяжкіх путах неафіты.
Малілісь радасна. Хвала,
Хвала вам, душы маладыя,
Хвала вам, рыцары святыя,
Ва векі вечныя хвала.
XI
I ў Рым галера прыплыла.
Мінае тыдзень. П’яны кесар,
Узвёўшы сам сябе ў Зевеса,
Задаў Зевесу юбілей.
Балюе Рым. Перад кумірам
Вязуць вазамі ладан, міро,
Гуртамі гоняць хрысціян
У Калізей. Як у разніцы
Кроў пацякла. Балюе Рым.
I гладыятар, і патрыцый —
Абодва п’яныя. Кроў, дым
Іх упаіў. Руіну славы
Рым прапівае. Трызну правіць
Па Сціпіёнах[205]. Лютуй! Лютуй,
Старызна гнусны, і балюй
Ты па гарэмах. Там, з-за мора,
Святыя выплываюць зоры.
Не громам праведным, святым
Цябе заб’юць — нажом тупым
Цябе зарэжуць, як сабаку,
Заб’юць абухам.
XII
Другі дзень
Раве арэна. На арэне
Лідзійскі залаты пясок[206]
Пакрыўся пурпурам чырвоным,
З крывёй змяшаўшыся людской.
А сіракузскіх назарэяў[207]
Яшчэ не відна ў Калізеі.
На трэці толькі дзень закутых
Іх стража з голымі мячамі
Гуртом на бойню прывяла.
Арэна зверам зараўла.
А сын твой горда на арэну,
Псалом спяваючы, ўзышоў.
I п’яны кесар, як шалёны,
Стаў рагатаць. I леапард
На сцэну ўскочыў раз’яроны,
Ступіў, зірнуў... I палілася
Святая кроў. Па Калізеі
Грымучым шумам праняслася
I сціхла бура. Дзе ж была?
Дзе ты схавалася, нябога?
Чаму на кесара святога
Не кінулася? Не магла,
Бо варта пільна сцерагла
Зевеса гэтага. За ім,
Тваім Юпітэрам святым,
I браму зараз зачынілі.
I засталася ты адна,
Адна-адненькая у дворы.
I што ты зробіш? — Гора! Гора!
О гора лютае маё!
Мая ты доля! Без яго
Што мне рабіць? I да каго
Я прыхілюся? — I нябога
Вакол зірнула і аб мур,
Аб мур старою галавою
Ударылася, трупам пала
Пад самай брамай...
вернуться
205
Сціпіёны — старадаўні рымскі род патрыцыяў, з якога выйшлі вядомыя палкаводцы і дзяржаўныя дзеячы.
вернуться
206
Лідзійскі залаты пясок — Лідзія — дзяржава ў заходняй частцы Малой Азіі, у тыя часы — правінцыя Рымскай імперыі. Славілася залатымі капальнямі.