Мне тэлеграмы адбіваюць як?
БАМ. Жарнасеку. Едзь да нас.
I кропка.
Ды не люблю я
Тых дарог, аднак,
Дзе кожны слуп — асцерагальны знак...
Японскі бог!
Глядзі...
Ды ўверх, на сопку!
Пра гэта і не ўспомніш два разы:
Насустрач нам, сарваўшы тармазы,
Ляцеў і выў нагружаны «Магірус»[2].
— Ну ўсё. Вынось, як кажуць, абразы.
Кагосць «Магірус» завязе ў магілу.
За намі — бачыў? — Чортаў паварот.
Не выкруціць па хуткасці.
Сарвецца.
Эх, два разы канаць не давядзецца!
Паспеем развярнуцца?..
Поўны ход!
Слабое сэрца — дык давай за дзверцы.
Ну што, даеш?!.
I даўшы поўны газ,
Да самых плешак топячы педалі,
Ён год, здалося, разварочваў МАЗ —
I вось ужо «Магірус» ззаду ў нас,
А мы ў яго паперадзе імчалі.
Сірэны — як у рог! Альбо ў дуду!
Для дэтэктываў
гэткія пагоні!..
Дагнаў «Магірус», буферам баднуў,
Счапіліся машыны, як вагоны,
I Лёшка плаўна тармазы крануў.
— Не пойдзем юзам —
Пажывём яшчэ,
Да павароткі неяк затармозім,
Калі ніхто не стане на дарозе...
Па спіне мурашы, як на марозе,
I ліпкі пот па сківіцах цячэ.
Затармазілі...
Коламі амаль
Над прорваю павіслі...
— Чорт не злапіў!
Не падвялі баранка і педаль,
Зноў Лёшка выйграў на сваім этапе...
У Залацінцы будзем — справім баль.
...«Магірус» стукнуў дзверцамі.
Салдат
Ускочыў цяжка МАЗу на падножку,
Пацёр павекі: «Вецер вось, а мошкі...»
Руку паціснуў Лёшку:
— Дзякуй, брат...
— Няма за што,—
яму ўсміхнуўся Лёшка.
5. НАГОРНАЕ, ТУНЕЛЬ
Маналог брыгадзіра Сомава
...Граніт за годам год
Мы грызлі і люцелі,
Бо не з дыетработ
Работа
біць тунелі.
Звычайна:
Праца — бой...
Ды ў гэтым ёсць знаменне,
Калі па-над табой
На паўвярсты
каменне.
I з гэтай паўвярсты
(Схавацца ледзь паспееш)
Так вухкаюць пласты —
У шлунках ледзянее.
Вядома, век машын.
Але машыну тую
Вазьмі, паварушы —
Хрыбет залямантуе.
Уявіш: кружыць птах,
Дажджы на сопках плачуць...
Хай плацяць не за страх —
За нешта ж грошы плацяць.
Тунель — канца няма.
Ён сапраўды бясконцы.
Не ўспамінай — дарма! —
Калі ты бачыў сонца.
I за вярстой вярсту
(На лёс не наракаю)
Ідзеш у пустату,
Да тупіка, да краю.
Таму — не навіна,—
Каб не было так пуста,
Прыдумана здаўна
Тунелі біць
насустрач.
Падземнаю хадой
Шыбуй да чалавека —
I справішся з бядой,
Не трэба іншых лекаў.
Вось так...
Пішы, пішы...
Скажу табе адкрыта:
Тунелі для душы
Яшчэ не ўсім прабіты.
Яшчэ нямала, брат,
Такога ёсць народу:
Ад галавы да пят
Скалістая парода.
Скрозь іх тунелі біць —
Работа на галеры:
Усё ў табе баліць,
А ім
ані халеры.
I вось, калі рване
Скалу такую вершык,
Душу ў яе ўдыхне —
Тады ты наш.
Тунельшчык.
Цяпер пішы: арцель
Жыве. Працуе ў згодзе.
Б'ём на святло тунель —
I да святла выходзім.
Хай словы як з газет.
Ты не зважай на словы.
Спрабуй, калі паэт,
Пашыць для іх абновы.
Не выйдзе — зноў пачні,
Бяду перабядуем;
Ды памятай: хлусні
Ніколі не даруем.
Майстры папрацаваць —
Пранырлівых і жвавых
Майстроў рапартаваць
Не вельмі паважаюць.
Іх справа — тлум і крык:
Ура! Датэрмінова!..
А ты пускай цягнік,
Калі тунель гатовы.
Тады і будзеш мець
Ты права як рабочы
Без сораму глядзець
Свайму сумленню ў вочы.
Маё, паэце, слова
Пацвердзіць і арцель.
Падпісваюся:
Сомаў.
Нагорнае.
Тунель.
6. НАГОРНАЕ, СТАНЦЫЯ
На паўнеба світанак ясніцца.
Промні —
выраем з рукава.
Вёска Красніца. Вёска Красніца.
Сцюжай спаленая трава.
Выйшла так, што ў бацькоўскім краі
Пуцявіна нас
Не звяла.
Ведаў толькі:
Была такая.
Сёння ўбачыў, якой была.
Скаланула душу, як выбухам.
Вёска Красніца,
Адбалі!
Ты згарэла ў раёне Быхава,
Галавешкі —
па ўсёй зямлі.
...Прыбіральшчыца
Ганна Свірыдаўна
Плача —
Голасу не чуваць.
Спіць гісторыя ў футры выдравай,
Спіць,
як з кніжкі старонку выдрала,
Каб мінулае не чытаць.
Памяць сцежана белымі ніткамі,
Але ўслухайся —
I замры:
Называюць сябе
н е д а б і т к а м і
Вёскі Красніцы жыхары.