Гальштук вязаны вясёлкай,
А вясёласьці няма.
Жухнуць вочы ўсьмешкай ёлкай,
Моляць долі, а дарма:
Дайце даўнае люетэрка!
Хай паўторацца цяпер
Маладосьць, мой сьмех, магерка
I расшпілены каўнер.
1954
СЬНЯЖЫНКА
Адцвіла вяргіня белая...
Мне «бывай» сказала ты.
Зьнікла радасьць недасьпелая
Ў дзень асеньні, залаты.
Я сваю душу трывожную
Суцішаў, як быў з табой.
Ад цябе пайшоў, прыгожая,
Зь незатоенай журбой.
Ідучы ў жыцьцё сьцяжынкаю,
Ні на што не наракаў...
Я над першаю сьняжынкаю,
Што зьляцела на рукаў,
Загарэўся успамінамі:
Саматканы твой вузор
Тонка сплецены ільдзінамі
У карунак дробных зор.
У цябе каўнерык вязаны
Акурат, як сьнегу брыж...
Можа штосьці недасказана,
Дык цяпер дагаварыш.
1943
МРОІ
Я хвалююся. Песьняй узьняты.
Дух крылаты у далеч імкне
На знаёмую сьцежку да хаты,
Дзе галубка ў вясёлым акне.
Дзе пышнелі ў гародчыку астры
I сама ты між красак цьвіла.
Добрым часам ня ведала кайстры,
Па руінах зь бядой ня ішла.
Ты калісьці сьпявала вясьнянкі,
I нявінная радасьць ва ўсім,
Як віно зь перапоўненай шклянкі,
Разьлівалася сьмехам тваім.
А цяпер ты прыбіта жальбою
I чакаеш на лепшыя дні.
Ці адна? Я таксама з табою.
Я запальваю ў словах агні.
Толькі ў гэтым уцехі шукаю,
На плытох лятуценьняў плыву.
Неўгамоўная доля такая
Ускружыла маю галаву.
Набягаюць кіпучай валвою
Сны і мроі. I гіне ціша.
I душа не знаходзіць спакою,
Вырываецца зь цела душа.
I ляціць да цябе, да каханай,
Выпрадаючы кужаль надзей:
Можа песьняй апошняй паўстану
Я з тваіх набалелых грудзей.
1946
Лiрыка зь вялiкага места
ДА ЦЯБЕ, ДАРАГАЯ
Дзень нахмурыўся, плача і жаліцца.
Родзіць смутак. Сьляза на вакне.
Чую — маці пяшчотнымі пальцамі
Ціха, прывідна лашчыць мяне.
Сэрцу мірсьціцца даўнае, роднае!
Толькі боль узрастае ўдвая:
За паўсьветам, за далеччу воднаю
Ты гаруеш, матуля мая.
Душыць крыўда... Ніякімі лекамі
Не загоіцца смутак душы.
Засьпявай нашы песьні, як некалі,
I за сына малітву скажы.
Акіянскія горка-салоныя,
Перамерыўшы мілі, вятры
Прынясуць твае словы ў зялёныя
На ўзьбярэжжы сады-гушчары.
I як толькі ізноў распагодзіцца,
Я паеду за горад, і там —
У кляновых прысадах ваколіцы —
Тваё гора сьсяку папалам.
На гадзіну пазбаўлюся негадзі
Адзіноцтва, тугі і турбот...
Паплывуць мае думкі, як лебедзі,
Да цябе, дарагая, на ўсход.
1953
ЦI ПАЧУЕ...
Ці пачуе плач выгнаньніка
Там у далечы яна?
Можа боль ад вытню праніка,
Ад крутні верацяна
Заглушае тое ўтойнае,
Што ў грудзёх тугой пяе.
Маладосьць высокамройная
Мае клопаты свае...
Я пакінуў хату бедную,
Бы няўцешную ўдаву,
I цяпер я сам ня ведаю,
Як існую, як жыву.
Празь нягоды разгубіліся
Сваякі, сябры, сям'я.
Толькі вершы пульсам біліся,
I ці раз маліўся я:
Дзякуй Богу, што занесены
На шчасьлівую зямлю.
Ды адно — ўсім сэрцам песенным
Я няшчасную люблю,
Тую — сёньня зрабаваную, —
На якой радзіўся, рос,
На якой знайшоў каханую
У маім заплёце кроз...
Цьвёрда, крокамі бадзёрымі
Я па вуліцы іду.
Пад мурамі-хмарадзёрамі
Валаку сваю бяду.
Набягае смутак кручаны,
Кураць пылам камяні.
Прыгадаў сады я Случчыны
I лагоду цішыні...
А ізноў над камяніцамі
Неба выдзерты шкумат.
Гэта-ж вочы любай выцьвілі
Ў злую восень акурат.
Так душа мая, прарочыца
Прышлых дзён, снуецца ў сьне.
Незнаёмы горад мрочыцца
I гамоніць галасьней.
Мне здаецца: гмахі хіляцца,
Абдымаюцца яны.
I зыходзяцца, як сківіцы,
Дзьве даўжэзныя сьцяны.
Абцугі каменнай вуліцы
Ціснуць, муляюць мяне.
Сьвет па гэтым не хвалюецца...
I жыцьцё далей імкне.
1954
БЕЛАЯ НЯВІННАСЬЦЬ
Была вясна. Былі заручаны.
I каля весьніцаў спатканьні.
I ўсё было вязьмом закручана:
Пагляд, усьмешка і прызнаньні.
Язьмін і дзеўчына. Нявінныя...
Салодка вохныя і ў белым.
Навошта гэтыя ўспаміны я
Сьпяваю часам агрубелым?
Навошта мучыцца пачуцьцямі
Высокіх чыстых парываньняў?
Маю душу закаламуцілі,
Зьвягае старасьць на выгнаньні.
Стаптаць прыгожае і добрае,
Сябе самога зьнеахвоціць.
Паўзе з закуцьця, ўецца кобраю
Нянавісьць, чорнае страхоцьце.
I разяўляе пашчу шырака
I сык чуцён з багновай тхлані:
— Нам не патрэбна Ваша лірыка
Пра вёсны, кветкі і каханьне...
Дармо! Сьпяваю і ня слухаю
Пустых гамзатых лемантацый.
Хачу, падбіты завірухаю,
Часінку радасна сьмяяцца.
Пайду ў мой кветнік, абмінаючы
Балота, зарасьлі калючак.
Люблю я сонца, шыр і далечы,
Люблю я слова так балюча.
Яго шліфую, перасоўваю
З радка ў радок дзеля парадку.
Ізноў гарыць півонь пунсовая,
Цьвітуць настуркі, мак і браткі.
Із гэтых кветак водыр выстаяў,
Гаючы подых Беларусі.
Яна жыве, мая квяцістая,
У жалю матчыным, у скрусе.
Жаданы час надыйдзе. Зьдзейсьніцца.
Хай ня са мной, а з маім сынам.
Стаяцьме зноў ля родных весьніцаў
Былая белая нявіннасьць.
1955
АКТОРКА