Ганна аглянулася - невыразнаю плямаю, амаль не адрознiш, ляжаў забiты. Церам раптам ажыў, асвяцiўся факеламi, выбеглi стражнiкi. Князь саскочыў з каня. Яцвягi не спяшалiся, круцiлiся каля ганка,
- Хто там быў? - спытаўся князь.
- П'яны, - адказаў яцвяг.
- Добра. Не хапала яшчэ, каб па горадзе бегалi забойцы. Ты i ты, паклiчце баярына Рамана. Калi не пойдзе, вядзiце сiлай.
- Паклiчам. - Ганне з ценю каля плота вiдаць была ўсмешка яцвяга.
Коннiкi адначасова сцебанулi коней, прамiльгнулi зусiм блiзка каля Ганны i знiклi. Значыць, там i ёсць патрэбны ёй завулак. Яна чула, як тупат капытоў абарваўся, прагучаў рэзкi гартанны голас, якi, адбiўшыся ад платоў, пакацiўся назад на вулiцу, i Ганна ўявiла сабе, як замкнёныя ў хатах жыхары прыслухоўваюцца да гукаў з вулiцы, усёй скурай адчуваючы, што настала апошняя ноч...
Князь Вячка ўвайшоў у церам. Яцвягi пасаскоквалi з сёдлаў, вялi паiць коней.
Ганна сумнявалася - iсцi цi не iсцi. А раптам прымчацца назад яцвягi з Раманам? Але Раман мог не вярнуцца з падземнага хода. А калi ён вырашыць забiць Кiна? Час цёк, як пясок мiж пальцаў, беглi хвiлiны. Не, чакаць больш нельга. Яна зрабiла крок за вугал, заглянула ў кароткi завулак. Вароты былi расчыненыя. Адзiн з яцвягаў стаяў знадворку, ля варотаў, трымаў коней.
I тут жа ў варотах узнiк водблiск пажару. Iшоў Раманаў стражнiк з факелам. Раман iшоў следам. Ён спяшаўся. Яцвягi селi на коней i ехалi крыху ззаду, нiбы сцераглi палонных. Раман быў такi бледны, што Ганне здалося твар яго фасфарысцыруе. Ганна адхiнулася - чалавек з факелам прабег побач. I тут жа - Раманавы вочы, блiзка...
- Магда! Ты да мяне?
- Ага, - адказала Ганна, прыцiскаючыся да сцяны.
- Дачакаўся, - сказаў Раман, - прыйшла, галубка.
- Спяшайся, баярын, - сказаў яцвяг. - Князь гневаецца.
- Явайла, правядзi князёўну да майго дома. Яна будзе чакаць мяне там. I калi хоць адзiн волас упадзе з яе галавы, табе не жыць... Дачакайся мяне, Магдалена.
Яцвяг дакрануўся дзяржаннем нагайкi да спiны чарадзея.
- Мы стамiлiся чакаць, - сказаў ён.
- Святло факела ўпала на труп вар'ята.
- Магда, я вярнуся, - сказаў Раман. - Ты пачакаеш?
- Ага, - адказала Ганна. - Пачакаю.
- Слава богу, - дадаў Раман. Адыходзячы, ён аглянуўся, каб упэўнiцца, што стражнiк падпарадкаваўся загаду. Стражнiк, без аглядкi iдучы па вулiцы, крыкнуў:
- Вароты не зачыняйце, мяне назад паслалi. - I дадаў нешта па-лiтоўску. У варотах паказаўся твар другога стражнiка.
"Няма лiха без дабра", - падумала Ганна. Не трэба думаць, як увайсцi ў дом. Ён чакаў, ён быў гатовы ўбачыць князёўну. I ўбачыў.
24
Стражнiк правёў Ганну да дзвярэй. Лiтоўцы глядзелi на яе раўнадушна. Яна iшла, апусцiўшы вочы.
Зарыпелi дошкi насцiлу, стражнiк узышоў на ганак, штурхнуў дзверы i штосьцi крыкнуў усярэдзiну.
Ганна чакала. Зарыва як быццам стала меншае, затое з супрацьлеглага боку пачало святлець, хоць у горадзе было яшчэ зусiм цёмна.
З сярэдзiны данеслiся шпаркiя крокi, i на парог выбег, кульгаючы, блазан. Ён спынiўся, углядаючыся.
- Панi Магда?! - Здаецца, ён не верыў сваiм вачам.
- Пан Раман, - сказала Магда, - загадаў мне чакаць яго.
- Не можа быць, - сказаў блазан. - Ты павiнна спаць. Ты не павiнна была сюды прыходзiць. Нi ў якiм разе! Пакуль ты ў цераме, ён не ўцячэ, няўжо не разумееш? Чаму ты не спiш? Ты ж выпiла зелле? Ах, цяпер ты ў яго ў руках.
Ганна падумала, што пра зелле яна, Магда, ведаць не павiнна. Але паказаць цiкавасць трэба.
- Якое зелле? - спыталася яна.
- Хадзi, князёўна, - сказаў блазан. - Не слухай дурня. Iдзi, на вулiцы стаяць...
Ён падаў занадта вялiкую на яго рост руку, i Ганна паслушна, трымаючыся за яго сухiя пальцы, прайшла ў святлiцу.
Люк у падвал быў зачынены. Да Кiна некалькi крокаў.
- Сюды хадзi, - паклiкаў блазан, адчыняючы дзверы ў пакой. Але Ганна спынiлася на парозе.
- Я пачакаю тут, - сказала яна.
- Як хочаш. - Блазан быў засмучаны. - I чаго ты прыйшла? Хто цябе разбудзiў? Няўжо я памылiўся... гэта ж зелле, ад якога сама не прачнешся...
"Ён даў ёй снатворнага? Ах ты, iнтрыган!" - ледзь не вырвалася ў Ганны. Замест гэтага яна ўсмiхнулася i спыталася:
- А дзе ж твой гаспадар займаецца чарадзействам?
- Хiба гэта так важна? - спытаўся блазан. - Гэта ўжо не важна. Ты гаворыш па-русiнску. Але дзiўна. Гаворка твая чужая.
- Ты забыўся, што я выхавана ў Кракаве?
- Выхавана? Чужое слова, - сказаў блазан. - Ты вымаўляеш дзiўныя словы.
Века над люкам паднялося. Блазан жвава аглянуўся.
Хлопцава галава паказалася ў люку.
- Ты чаго, Глузд?
- Той, лiцвiн, б'ецца... баюся я яго. Паглядзi, Акiплеша.
- Прырэж яго, - спакойна адказаў блазан.
- Не! - вырвалася ў Ганны. - Хiба можна? - Яна ступiла да адчыненага люка. - Як ты пасмееш?.. - Яна амаль крычала: толькi б Кiн зразумеў, што яна побач.
Блазан спрытна выкруцiўся i стаў памiж люкам i Ганнаю.
- Табе туды нельга, князёўна, - сказаў ён. - Не дазволена.
- Гэй! - пачуўся знiзу прарэзлiвы Кiнаў голас. - Развяжы мяне, скамарох. Вядзi да князя. Я маю што сказаць!
- Знаёмы голас, - сказала Магда. - Хто ў цябе там?
- Не твой клопат, панi.
- Раб! - усклiкнула яна. - Смерд! Як ты пасмеў пярэчыць! - Ганна не баялася сказаць якое-небудзь слова, якога яны не ведалi. Яна iншаземка i не мела iншай адукацыi, акрамя хатняй.
I ў голасе адукаванай масквiчкi канца дваццатага стагоддзя раптам загучалi такiя велiкакняжацкiя iнтанацыi, што Жуль усмiхнуўся...
- Прэч з дарогi! - крыкнула Ганна. - Паглядзiм, што скажа баярын, калi даведаецца пра тваё свавольства. I блазан адразу знiк. Нiбыта яму стала ўсё роўна - убачыць Магда нявольнiка цi не...
Ганна ганарлiва адпiхнула хлопца i спусцiлася ўнiз у знаёмае ёй сутарэнне, дзе было мноства рэтортаў, гаршкоў, медных тыгляў - невядомых прадвеснiкаў хiмiчнай навукi. Моцна пахла сернаю кiслатою. Кiн назiраў, прыпёршыся да сцяны. Ганна падмiгнула яму, Кiн насупiўся i прамармытаў праз зубы:
- Яшчэ чаго не хапала.
- Дык вось ты дзе? - абурана сказала князёўна, гледзячы на Кiна. - Чаму звязаны? Што яны з табою зрабiлi?
- Панi, - зразумеў Кiн, - я дрэннага не рабiў.
Я прыйшоў да пана Рамана ад вас, але мяне нiхто не слухае.
Ганна азiрнулася. Хлопец стаяў каля лесвiцы, блазан на прыступках. Абодва ўважлiва слухалi.
- Do you speak English?
- А little.*
* - Вы размаўляеце па-ангельску?
- Крыху.
Ганна ўздыхнула з палёгкаю.
- Нам трэба iх пераканаць, - працягвала яна па-ангельску.
- Малайчына, - сказаў Кiн. - Як скажаце, панi.
- Развяжы яго, - загадала Ганна хлопцу.
- Зараз, панi, - сказаў ён нясмела. - Але... Пан...
- Пан зробiць усё, што я захачу.
Хлопец аглянуўся на блазна. Той спусцiўся ў падвал, сеў за стол.
- Рабi, - хмура сказаў ён, - пан выканае ўсё, што яна скажа.
- Дзе ваш каханы? - спытаўся Кiн па-ангельску.
- Не смейцеся. Я сумленная дзяўчына. Ён з князем. Яны абмяркоўваюць пытаннi абароны.
Кiн падняўся, размiнаючы здранцвелыя пальцы.
- Я пайшоў. Мне трэба быць з iм. А вам лепш вярнуцца.
- Не, я застануся. Раман прасiў мяне застацца. Я магу дапамагчы вам, калi вы вернецеся.
- На выпадак небяспекi вы ведаеце, што рабiць?
- Зразумела, - сказала Ганна па-расейску. - Iдзi да Рамана, беражы яго. - Яна павярнулася да хлопца. - Правядзi майго слугу да выхаду. Каб яго не трымалi стражнiкi.
Хлопец зiрнуў на блазна. Той кiўнуў. Хлопец пайшоў следам за Кiнам. Блазан сказаў:
- Thy will releaseth him from the fetters.*