— Можа, — спачувальна сказаў сябра і дарадчык Строгі Сарыч, — Вашай Недаступнасці неабходна было б на час адкласці справы, гэтыя бясконцыя клопаты...
— Што ты называеш «на час адкласці справы»?
— Паляванне! — Вочы Строгага Сарыча загарэліся. — Паляванне — найвялікшая асалода! За тым вунь цёмным лесам ёсць дзівосныя паляны, і пасецца там мноства разнастайных чатырохлапых. Ваша Недаступнасць маглі б загадаць...
Праз дзень вылецелі. Акрамя Магутнага Арла, Старэйшага Сокала і Строгага Сарыча, тут былі яшчэ Спрытны Каршун, Гэ-Гэ і Элегантны Сакол-Каршачок, і ўсю групу эскартавалі стройныя чароды шулёнкаў, цювікаў і канюкоў.
Паляванне было надзвычайнае. На палянах сапраўды пасвіліся і адпачывалі шматлікія статкі разнастайнай жыўнасці. Узлятаў і каменем падаў на ахвяру Строгі Сарыч, бясшумна наскокваў Спрытны Каршун, кідаўся Старэйшы Сокал, лютаваў Элегантны Сакол-Каршачок. Але найвышэйшае майстэрства паказаў, вядома, сам уладар. Ён быў нястомны, імклівы, дакладны, грозны і статны. Ахвяра супраціўлялася яму адзін толькі міг і адразу ператваралася ў крывавыя шматкі. Ён адзін разарваў не менш за сотню трусоў і паваліў каля пяцідзесяці ланяў і коз. Галоўным у яго здзіўляючым таленце было — раптоўнасць. Стрымгалоў кідаўся ён на цэль, свідраваў яе позіркам, збіваў з ног, і ў наступнае імгненне дзюба, кіпцюры і крылы завяршалі работу.
Эскорт, разбіўшыся на атрады, шнырыў па ўсім лесе, шыпеннем і клёкатам выганяючы звяроў на паляну, а там дзейнічалі нястомныя паляўнічыя. Пабоішча цягнулася некалькі гадзін, і да полудня ўся паляна была завалена трупамі. Стомленыя байцы сядзелі на ўзлеску і ціха гутарылі. Гэ-Гэ, які не прымаў удзелу ў мерапрыемстве праз сваю ляноту, да таго ж ён баяўся крыві, мірна кінуўся ў філасофію, на ўсе лады расхвальваючы талент свайго пана, і падводзіў пад культ відовішчаў маральную аснову. І толькі Магутны Арол маўчаў. Ён не стаміўся, адчуваў у гэты час лёгкасць і супакой, нібы выпіў цудадзейнага лякарства або памаладаеў на некалькі гадоў. «Вось, — думаў ён. — Можна, значыць, абысціся і без Абруча...»
У лесе стаяла цішыня. Пакрысе надыходзіў вечар; зніжанае сонца разбівалася аб дрэвы; ад ракі цягнула прахалодай.
З гэтага дня паляванні наладжваліся часта.
16
Настаўнік выключыў эвальвентар, бо першы з яго падапечных быў надзвычай узбуджаны, а другі адвярнуўся ад экрана.
— Мы хочам асвоіць планету Хі, — прамовіў Настаўнік. — Такая галоўная мэта?
— Так, — прашаптаў Першы. — Ты ведаеш...
— Вы бачылі, як прыблізна гэта робіцца.
— Так...
— У такім разе што цябе прыгнятае?
— Я ніколі не бачыў, як гэта робіцца...
— Паляванне наладзіў былы лон, — з невясёлай усмешкай заўважыў Другі. — Па-твойму, ён наш папярэднік?
— Мы не ад лонаў! — з роспаччу запярэчыў Першы.
— Хто гэта даказаў?
— Настаўнік нагадаў, што падабенства формаў...
— Настаўнік гаварыў таксама пра спецыфічныя токі Хі...
— У такім выпадку я гэта даказаў, я! Нашы лоны вымерлі! Мой вучнёўскі эвальвентар адзначыў гэта дакладна!
— Ты сказаў, што ён быў недасканалы, некалькі стадый прамільгнула.
— Не трэба такіх спрэчак! — строга вымавіў Настаўнік. — Яны не памогуць нам.
— Хі — дзікая планета! — не могучы супакоіцца, гаварыў далей Першы. — Наш эвальвентар працуе па нашай лагічнай схеме. А логіка Хі...
— Табе дзіўна, што іх лоны сталі птушкамі?.. Не дае табе супакою Спіу.
— Яны на гэтай планеце маглі б стаць кім хочаце!
— А мне падыходзіць гэта планета, — задумліва сказаў Другі. — Так і здаецца, што я дома. Амаль адэкватныя ўмовы.
— Ты ўвесь час забываеш, што падабенства формаў...
— У нас урок, — сказаў Настаўнік. — Урок патрабуе ўвагі, глыбокага разумення сутнасці матэрыялу і пранікнення ў яе. Мы даследуем ніжэйшых і пакуль што толькі з гэтага павінны рабіць вывады.
— Я хачу бачыць вышэйшых! — упарціўся Першы.
— Ты іх ужо бачыў, — адказаў Другі.
— Тыя тры на беразе?
— Урок не скончаны! — Голас Настаўніка быў суровы, і спрэчка спынілася.
«І зноў замільгаў экран, — піша Пасвячоны, — і жахлівы іх урок працягваўся...»
«Жахлівы ўрок»... Прызнае, такім чынам, што жахлівы. А вось каб перашкодзіць ім... Ці слушнасці няма, ці этыка навуковая не дазваляе. А калі разабрацца, дык на якой падставе, па якім праве нейкія страшыдлы прылятаюць на нашу Зямлю, як да сябе дамоў (юнаку, бачыце, «падыходзіць гэта планета»!), і спакойненька, на вачах, разыгрываюць свае забавы?! Смальнуць бы з лазернай гарматкі, каб дарогу сюды забыліся. Вось і быў бы ім эксперымент.