— А агурочкі? — Я ўважліва назіраў за выразам твару Філіпоўскага, які пры слове «агурочак», як мне здалося, спачатку пазелянеў, потым збялеў.
— Агурочкі? — Філіпоўскі паідыёцку ўсміхнуўся. — Дык і гэтага...
— Вы хацелі сказаць — не было, — перасцярог я яго.
— Сапраўды, — узрадавана сказаў ён.
— А гэта? — Я дастаў з кішэні невялікі, з кволымі цёмна-зялёнымі пухіркамі лясны агурочак.
Філіпоўскі нічога не сказаў і, нібы рыба, выкінутая з вады на бераг, пачаў сутаргава глытаць ротам паветра. Потым нечакана змяніўся, выхапіў у мяне з рук неабвержны рэчавы доказ, запхнуў увесь агурочак у свой вялізны рот і хутка засоўгаў сківіцамі.
— Не было ніякіх агурочкаў, не было, — нахабна лгаў ён, яшчэ перажоўваючы тое, што імгненне таму назад было агурочкам. — Вы яго прыдумалі, Мікалай Мікалаевіч. Прыдумалі.
Што я мог сказаць на гэта? Чым даказаць адваротнае?
— Хадземце, а то на абед спознімся, — раптам замітусіўся Філіпоўскі і, як нічога і не было, падцягнуўшы свае безразмерныя нагавіцы і паспрабаваўшы схаваць за імі сваё неабдымнае пуза, патрухаў па дарожцы ў бок турбазы.
16. Яшчэ раз Салдаценкаў
Клаўдзя і праўда была жывая. Як я ўзрадаваўся, калі ўбачыў яе фігурку недалёка ад увахода на турбазу.
— Ну, вы тут разбірайцеся, а мне няма калі, — нечакана заспяшаўся Філіпоўскі, як толькі мы падышлі да турбазы. — І не забудзьцеся, Мікалай Мікалаевіч, што абед у нас у трынаццаць сорак пяць. Не спазніцеся, калі ласка, Мікалай Мікалаевіч.
— Не спазнюся, — каб хоць неяк адчапіцца ад гэтага надакучлівага і незразумелага ва ўсім старога, сказаў я. Мне карцела хутчэй сустрэцца з Клаўдзяй. Пагаварыць і нарэшце прапанаваць руку і сэрца незанятага мужчыны. Усё-такі яна нічога, прыгожая. Гэта рэзкасць пройдзе. І сарамлівасць таксама. Яна — цяплічная расліна, цяплічная кветка незвычайнай прыгажосці. Трэба яе толькі выгадаваць, своечасова паліць... — расквітнее...
— Клава, — аклікнуў я дзяўчыну, калі Філіпоўскі нарэшце схаваўся ў сваім заканурку — пафарбаваным у фіялетавае доміку.
Клава, убачыўшы мяне, адразу ж папрыгажэла, быццам я для яе быў той лакмусавай паперынай, якая трапіла ў патрэбнае асяроддзе... Ды і яна мяне любіць — зразумеў я, калі падышоў да яе.
— Як жывеш? — толькі і спытаўся я.
Яна ўздыхнула:
— Усё добра.
Я хацеў быў распытаць у Клавы, ці была яна ў лесе, ці гаварыла са мною тады. Ці лавіў яе подлы туман. Але потым перадумаў. Навошта! Было — не было. Хіба гэта галоўнае? Вось яна, Клава, жывая і стаіць побач са мной. Я адчуваю цяпло яе цела, размаўляю з ёй.
— Табе, напэўна, трэба дапамагчы кухарцы прыгатаваць на стол?
— Ага.
— Я пайшоў, — сказаў я неяк будзённа. — Мне яшчэ трэба з Канстанцінам Іванавічам пагаварыць.
— Коля, пачакай, калі ласка, — сказала яна і зачырванелася. Напэўна, ад таго, што паклікала мяне толькі па імі. Але потым хутка паправілася. — Я хачу сказаць вам, Мікалай Мікалаевіч, — Клаўдзя кранула мяне за рукаў, — што Філіпоўскі незразумелы чалавек. Лепш з ім не звязвацца.
— Мне таксама здаецца, Клава, — сказаў я. У голасе маім была толькі частка праўды. Мусіць, гэта заўважыла Клаўдзя і таму заспяшалася.
— Ты не верыш мне, Коля?
Я нічога не адказаў Клаве і толькі паціснуў плячыма. Яна неяк адразу панікла. Яе худзенькая фігурка згорбілася, і Клава, больш не сказаўшы ні слова, пацягнулася да харчблока. Цяпер ужо мне прыйшлося спыніць яе:
— Ды спыніся ты, Клаўдзя! — Я і сам не ведаю, як гэта ў мяне вырвалася такое начальніцкае, рэзкае, уладнае.
Яна як ішла, так і застыла на месцы. Да мяне не паварочвалася. Нібы боязна ёй было ўбачыць мяне іншым. Можа, уладным нахабнікам.
Я падышоў да яе.
— Дык што ты хацела сказаць пра каменданта?
— Хацела, хацела, ды расхацела, — кінула яна і, рэзка матнуўшы хвосцікам, пабегла да харчблока.
Я пабег за ёй. Паткнуўся быў следам, ды мяне папярэдзіў пагрозлівы надпіс на дзвярах: «Пабочным асобам...», ну і гэтак далей.
З хвіліну патаптаўшыся каля дзвярэй, я выняў цыгарэту, запаліў. Няўдала. Дым трапіў у дыхалку, і я закашляўся. Да слёз.
— Ты што гэта, Мікалай, кашлем заходзішся? У твае гады ды як стогадоваму дзеду бухыкаць, — упікала мяне неабдымная кухарка, што невядома скуль узялася. Ці то выйшла з харчблока, калі я кашляў, ці то, наадварот, туды ішла.
— Ды я т-таго, тытунец у горле засеў, баба Моця. Вось у горле запяршыла.
— Ведаем мы ваш тытунец, — з дакорам сказала баба Моця. — А вось да нас, на кухню, чаго прыйшоў? — пацікавілася.