Дарогі як такой не было. Танк ішоў беражком свежага разлому, потым вухнуў некуды ў цясніну і хвілін дваццаць шлёпаў гусеніцамі па плыткай рэчцы з зіхатлівай смарагдавай вадой.
Потым пайшла параўнальна роўная паверхня — столападобнае плато, на сярэдзіне якога машына з ходу ўляцела ў воблака шызага дыму. У гэтым дыме не дапамог нават лакатарны зрок — чарговы цуд прыроды, і Грэхаў кіраваўся толькі стрэлкай арыентаста, каб машына ішла дакладна па прамой. Такія дымныя падушкі яны праязджалі ўжо, памеры іх не перавышалі некалькіх кіламетраў. Абазначалі яны спуск у плыткую, але шырокую варонку, надзіва роўную. Растлумачыць іх прызначэнне не змог і адзіны «ветэран» у танку — Малчанаў.
Калі танк выязджаў з дыму, яго моцна трасянула. Грэхаў узняў вочы і ўбачыў над сабой гіганцкую белую «сетку», што павольна адплывала ў дым. І зараз жа гучна зашалясцелі дынамікі прыёмніка, дзесьці ўнутры яго загаварылі, зашапталі сотні галасоў, разабраць якія выразна ён не змог. Калыхаючыся, край «павуціны» яшчэ пэўны час свяціўся скрозь дым, потым растварыўся ў сіняй смузе. Змоўк і шэпт.
«Што за лухта?» — падумаў занепакоены Грэхаў. Патрымаўшы штурвал рукой, азірнуўся. Дыега Вірт спаў, патануўшы ў крэсле. Малчанаў пазяхаў, далікатна прыкрываючыся далонькай. Праз хвіліну і ён задрамаў, не раскладаючы крэсла. У кабіне панаваў утульны паўзмрок, які ствараўся рассеяным водблескам пражэктараў.
«Дзіўна, што гэта яшчэ за шэпт? Галюцынацыі са слыхам?..»
— Адпачні, — параіў Сташэўскі. — Дарога тут адна — на паўночны ўсход. Трэба будзе — пабуджу.
«Ён таксама нічога не чуў?» Засмучаны Грэхаў уступіў месца камандзіру і адкінуў суседняе крэсла, спаць захацелася непераадольна, і заснуў ён амаль імгненна, забыўшы пра свае «галюцынацыі». Прыснілася яму, што стаіць ён з Палінай у нейкай жахлівай чорнай цясніне, аддзелены ад каханай шкляной сцяной. Паліна аддаляецца, твар яе трывожны, але яна маўчыць, а ён б'ецца ў сцяну, крычыць... Паліна робіцца ўсё меншая, тоне ў імгле... Потым быў вар'яцкі бег па гулкім металічным памосце, уперадзе мільгала белая плямка, і трэба было яе не ўпусціць. І зноў цясніна, а ў ёй глыбокая чорная рака, вада бурліць і шыпіць каля сцен, ён плыве з апошніх сіл, супраціўляючыся, але яго нясе з галавакружнай хуткасцю да велізарнай бездані (чамусьці ён ведае, што наперадзе бездань), і ён нічога не можа зрабіць...
Праз высілак Грэхаў прачнуўся.
Танк стаяў. У кабіне ўсе спалі, акрамя Сташэўскага. Пражэктары былі выключаны, але тым не менш нейкі шараваты водбліск ляжаў на пульце і футаралах прыбораў. Танк застыў носам уніз на пахілай вяршыні ўзгорыстага вала, бакі якога губляліся ў цемрадзі вышчарбленай пікамі скальнай грады. Наперадзе ішоў яшчэ адзін вал, які цьмяна адсвечваў золатам у святле сігнальнага ліхтара. Вал быў складзены з трох пластоў лавы і здаваўся адхонным. Сташэўскі выключыў ліхтар, і тады над гэтым складкаватым валам устала серабрыстым воблакам асцярожнае рассеянае зіхценне...
— Горад? — шэптам спытаўся Грэхаў, адчуваючы, як міжволі напружыліся мышцы жывата.
Сташэўскі азірнуўся, звыклым жэстам прыгладзіў шорсткі чуб і ўступіў месца вадзіцелю. Цяпло яго рук сагрэла штурвал, і Грэхаў пачуўся больш упэўнены.
Танк нырнуў у калдобіну, пераваліў цераз ланцуг пляскатых пагоркаў у даліне паміж масівамі і рушыў угору па базальтавым уздуцці. Пад'ём цягнуўся доўга, амаль раўнамерны і не надта стромкі, як здалося спачатку. І, не дабраўшыся да вяршыні вала, яны ўбачылі асобныя «будовы» Горада. Машына ўз'ехала на шырокую рыхлую паласу, што аблямоўвала Горад па перыметры, і замерла.
За паласой цягнуўся дзіўны празрыста-шкляны лес... не, не лес — сцяна льду, рассечаная частымі трэшчынамі і шырокімі праходамі, сцяна ўзгорыстага льду, што сачыўся цяжкім шэра-срабрыстым свячэннем. Найбольш моцнае свячэнне ішло ад падмурка сцяны, вышэй яно паступова слабела, і верх сцяны ўжо ледзь свяціўся, быццам зацягнуты шыза-чорным попелам. Праходы ў сцяне, падобныя на цясніны, былі не вузейшыя за вуліцы зямных гарадоў, і ўсе яны здаваліся пакрытыя вільготнай бліскучай чарнечай, якую здалёку можна было прыняць за бяздонныя каналы з чорнай стаячай вадой.
Гулкая, насцярожаная цішыня панавала ў Горадзе, вадаючы гратэскнаму «ледзяному» масіву няўлоўную празрыстасць эфемернага жыцця.
Грэхаў міжволі замёр, захоплены, бадай, самай незвычайнай з усіх карцін, бачаных ім раней на планетах іншых сонцаў... З задумлівасці яго вывеў Малчанаў, які праціснуўся паміж крэслам і пультам паходнага вылічальніка.
— Ну што, паехалі? — пытальным тонам сказаў Сташэўскі.