Выбрать главу

Танк перасек адкрытую прастору да блакітнаватай сцяны Горада. Зараз жа некалькі «павуцін» нырнулі да іх з неба, быццам узніклі з пустэчы.

Спачатку ў Грэхава з'явілася дзіўнае і агіднае адчуванне, быццам на руках у яго па пяць мезенцаў. Потым ён адчуў погляд. У спіну ці, хутчэй, адусюль, з усіх бакоў на яго глядзеў нехта, у каго быў мільён нябачных вачэй; нехта, валодаючы бязмернай магутнасцю; нарэшце, нехта невыказна, да жахлівасці чужы, чыя раўнадушнасць, грозная і выразная, затапіла ўсю прастору вакол... І яшчэ ён адчуў, што іх прысутнасць тут непатрэбна і непажадана гэтаму нябачнаму гаспадару Горада.

— Зашпіліце рамяні, — рашуча сказаў Грэхаў. Марудзіць было нельга, і на размовы не заставалася часу.

На карме і на носе танка з рокатам высунуліся ажурныя вежкі эфектараў. На імгненне ўвесь купал вежавага экрана зацягнула вясёлкавай плёнкай — і вось ужо пяцісоттонная машына ледзь кранаецца гусеніцамі глебы, асноўную вагу танка прыняла на сябе, падтрымліваючы яго, сілавая падушка. Штурвал паслухмяна ўвайшоў у паз, «Мастыф» мякка набраў хуткасць і апынуўся ў Горадзе.

На першым павароце па незразумелай прычыне выйшаў са строю аўтамат магнітных рытмаў, Грэхаў вылаяўся скрозь зубы, але танк ужо імчаўся па гладкай струменістай чарнечы «вуліцы», і рэактар працаваў на фарсажнай мяжы, і даводзілася маніпуліраваць эфектарамі, замяняючы аўтамат, каб танк меў дастатковую абарону і ў той жа час дастатковае падтрымліваючае поле; і жахліва выў гамарадыёметр, што ўлавіў ачаг радыяцыі, які невядома адкуль узяўся; і яшчэ нейкія пабочныя гукі драбіліся ў агульнай гукавой кашы, і ўсё гэта перабіваў ліпкі ўсеабдымны позірк Горада, і таму часамі здавалася, што танк плыве ў страшнай бязважкай цішыні, а наперадзе разяўляецца пякельная прорва — і тады ўжо наогул даводзілася спадзявацца на чуццё ды інстынкты, яны адзіныя захоўвалі хуткасць чалавечых рэакцый.

Свячэнне серабрыста-празрыстых жыл і фігур па баках дарогі злілося ў туманную паласу, над якой вузкай звілістай стужкай цякла лілаватая рака пасвятлелага купала неба...

Дваццаць кіламетраў, больш за тры чвэрці дыяметра Горада, танк прайшоў на адной звінячай ноце за чатырнаццаць хвілін, Грэхаў ужо лічыў сябе героем, але раптам з-за чарговага павароту паказаўся адзінокі «цікаўнік», які падганяла выгнутая конусам «павуціна», не святлівы, чорны, падобны на лятучую труну. Паварочваць не было куды, тармазіць позна, і Грэхаў паспеў толькі да мяжы павялічыць напружанне ахоўнага поля. Ён чакаў цяжкага ўдару і феерверку абломкаў, але нічога такога не адбылося. Пры сутыкненні ахоўнага поля з «цікаўнікам» на яго месцы раптам узнялося іскрыстае жоўтае полымя, разануўшы па вачах. Танк кінула ўніз і ўгору, і абвальны грукат выбуху дагнаў іх ужо на павароце. Азірацца не было калі, Грэхаў толькі перакасіў плечы, утрымліваючы машыну на восі дарогі, калі яе штурхнула паветраная хваля.

— Хутчэй! — унушальна сказаў ззаду Малчанаў, і потым Грэхаву здалося, што ён аглух.

«Павуціна» над імі ўспыхнула асляпляльным белым напалам, поле падтрымкі танка тут жа села, перакінутае на абарону, танк на поўнай хуткасці тыцнуўся ў чорную масу дарогі і зарыўся ў яе ледзь не па лабавую браню...

Грэхаў адчуў сябе складзеным з вострых вуглоў, што перашкаджалі адзін аднаму. Хтосьці лез у яго, рассоўваючы вуглы, і яны скрыпелі і вішчалі, як металічныя. Гэта ўразіла яго так, што ён не надта здзівіўся, выявіўшы ў сабе здольнасць адчуваць светлавую гаму. Зялёныя агні пульта, напрыклад, здаліся шаўкавістыя і мяккія, чырвоны аварыйны сігнал быў шурпаты і пругкі, як шкура акулы, а срабрыстае свячэнне Горада здавалася рыхлае, сырое і патыхала гніллю...

І вось Горад заварушыўся. Вялізныя «ледзяныя» фігуры яго «будынкаў» задрыжалі, няўлоўна павольна скажаючы былыя абрысы, і сталі як бы набліжацца, павялічвацца ў памерах.

Нечае гулкае сэрца аддавалася ўвушшу кананадай, і скрозь шалёны гул Грэхаў пачуў раскацісты шэпт... Усё знікла: гукі, адчуванні, думкі, застаўся шэпт, громападобны раскацісты шэпт...

***

Ён павольна ўсплываў з дна акіяна, усплываў, як падводная лодка, прадзімаючы цыстэрны. Потым вылез на мулкі бераг і «выліў ваду з вушэй». Імгненна вярнулася здольнасць чуць, бачыць і адчуваць на дотык. Адчуваць сябе на дотык чамусьці было балюча, асабліва нос і левую руку. Баючыся горшага, Грэхаў скасавурыўся ўніз, заўважыў кроў на пальцах абедзвюх рук, прыўзняў іх. Правая была цэлая, а цераз далонь левай праходзіў ірваны неглыбокі шрам. Нос пасінеў і распух, відаць, у гэтай экспедыцыі ўсе ўдары ён прымаў на сябе. Тут Грэхаў убачыў штурвал з адламаным рогам і ўсё зразумеў. Як жа гэта ён ухітрыўся?..