Сташэўскі прыводзіў да прытомнасці Малчанава, але той проста самлеў. Дыега Вірт ляжаў у крэсле бледны, але спакойны.
— А цяпер уяві, што ты пралятаў бы тут на хуткалёце, — прабурчаў Сташэўскі, скоса глянуўшы на Дыега. Той паціснуў плячыма і змоўчаў.
— Якім жа чынам мы ацалелі? — спытаўся Грэхаў, пакуль Сташэўскі лячыў яму нос і руку без звыклага бурчання і павучанняў.
Сташэўскі быццам не пачуў пытання, скончыў, акінуў купал вежавага крана хуткім позіркам і ўключыў сістэму бачання. Купал растаў, і ўсе ўбачылі зусім светлае ліловае неба з мутнымі разводамі нейкіх выпарэнняў, гладкія ўздуцці базальтавых патокаў, хаос ценяў у гіганцкай дузе горнага хрыбта.
А зусім побач, над вертыкальнай сцяной слупавых скал, варушыўся тлусты буры дым, па якім час ад часу прабягалі барвовыя ўспышкі. Над гэтай сцяной дзе-нідзе праглядвала нешта чорнае, бачнае як скрозь няшчыльны шэры туман, і Грэхаў, заўважыўшы ў тым кірунку гурт навіслых «павуцін», зразумеў, што чорнае — Горад. Дык яны прайшлі праз яго...
Дым над скаламі ўзляцеў угору султанамі і выпаў снегападам попелу. Да іх даляцеў моцны трэск, як пад час разраду маланкі.
— Як мы апынуліся тут? — панура спытаўся Малчанаў, моршчачы пашарэлы твар.
Маўчанне разлілося, як снегавая вада, доўгае, халоднае і плыткае. Чакаць адказу не мела сэнсу, ніхто не ведаў, як яны апынуліся за рысай Горада, але яны стаялі і глядзелі на чорны дым, што расцякаўся коўзкімі цяжкімі бруямі паміж шпілямі і ледзяшамі скал. Потым Грэхаў паціху ўрубіў рухавікі і крануў машыну з месца. Сташэўскі, які спрабаваў звязацца са Станцыяй, са злосцю махнуў рукой і натапырыўся ў сваім крэсле. Настала раніца, і ў атмасферу Тартара ўрывалася шырокае ўзбуральнае электрамагнітнае поле зоркі, магутнасць якога перавышала сціплыя магчымасці станцыі сувязі іх «Мастыфа». Толькі тая акалічнасць, што за іх рухам сачылі вочы сяброў, гатовых прыйсці на дапамогу, і паляпшала настрой.
Танк пакінуў ззаду цыклапічны грэбень Кінжальнага хрыбта і выбраўся на вялізнае пахілае плато Рубінавых жыл, пасечанае шматлікімі трэшчынамі. Трэшчыны былі падобныя на барозны, нанесеныя велізарнымі граблямі, яны цягнуліся паралельна паміж сабой па дзевяць-дзесяць трэшчын запар, неглыбокія і даволі правільныя. Танк шпурляла і хістала, кабіне кіравання перадавалася толькі малая доля штуршкоў, але і ад іх не станавілася прыемна.
Парода плато адсвечвала блакітным, часам сустракаліся цэлыя палі зіхоткага «крышталю», пры з'яўленні якога пачынаў вішчаць лічыльнік радыяцыі. Часамі танк ішоў быццам па дне велізарнай жалезнай бочкі — скрыгат і віскат каменю змяніўся гулкім дробным грукатам. Адначасна Грэхаў адчуў, як цяжэе цела, і ў адзін з такіх момантаў Малчанаў сказаў:
— Масконы.
Гэта былі загадкавыя канцэнтрацыі мас — масконы на жаргоне планетолагаў. Выяўлялі іх, як і яны, па тым, што павялічвалася гравітацыйнае поле.
Праехалі голую пустэльную мясцовасць, абкружаную толькі блізкім размытым гарызонтам. Край неба на ўсходзе стаў чыста аранжавы і святлеў цяпер на вачах, распальваючыся да жоўтага свячэння. А на захадзе, куды адышла ноч, усё яшчэ стаяла, зліваючыся з гарызонтам, фіялетавая цемра.
Блакітнае плато з плямамі ўкрапін, з рэдкімі скаламі, што тырчалі, як пальцы, спускалася ўступамі ў прасторную катлавіну, далёкі край якой губляўся ў смузе атмасферы. Дзесьці там, кіламетраў за сорак, размяшчаліся дзве дзіўныя па форме ўпадзіны: След Чаравіка і Другі След, у адной з якіх, ва ўпадзіне Другі След, стаяў адзін з буйнейшых Гарадоў планеты, а побач з ім карабель з камунікатарамі, канчатковая мэта іх шляху... Можна было паспрабаваць злавіць хвалю маяка, тую самую, з «...Увага! Выкідаю...», але маяк быў востраскіраваны, аварыйны, а магутнасць яго бакавых пялёсткаў выпраменьвання наўрад ці прабівала тутэйшую атмасферу на сорак кіламетраў.
Сташэўскі трохі пажвавеў, хуценька пачасаў падбародак і сказаў:
— Мне здаецца, што ў той момант... калі ўзарваўся «цікаўнік»... а вы белыя і цёпленькія... праўда, і я ледзь не самлеў... — Ён памаўчаў, хмыкнуў.
— Не цягні, Святаслаў, — з дакорам вымавіў Дыега Вірт.
— Так... мне здалося, што згары на нас упаў «шэры прывід»...
— Шэрае воблака, што прасвечвае па краях? — хутка сказаў Малчанаў.
— Так. Раней я, вядома, не бачыў яго, але па апісаннях...
— Гэта ён. Дзіўна, не першы раз «шэрыя прывіды»... — Малчанаў абарваў свае словы і змоўк.
Малчанаў працягваць не збіраўся, і Грэхаў сам задаў пытанне, хутчэй рытарычнае, бо ў сапраўднасці не гэта займала яго: — А што такое наогул Горад?