Хай бы інкам была Зямля:
Нам пірогі плылі б напярэймы.
Не шукаў бы Амерыку я,
Каб у ёй нараджаўся рэйхман.
ЖАНОЧЫ ПАРТРЭТ У РАМЦЫ ДЗВЯРЭЙ
America the first! (Альбо: «Americans the first!») —
вокліч ці не caмага лепшага тону ў Амерыцы,—
пры пасадцы на параход альбо ў самалёт —
ніякай чаргі i ніякай увагі да іншых,
нават пры выкананні гімнаў пры сустрэчы гасцей:
«Амерыка першая!» («Амерыканцы першыя!»)
Маленькая радасць: «Тhаnк you»[2],—
Што значыць адно толькі «Дзякуй»,—
За простую цеплыню:
«Праходзьце»,— паказваю знакам.
Спыніўся за мною паток,
Што ў дзверы лез дзелавіта,—
Не ўрок, a ўвагі шматок
Да светам забытай, забітай.
Амерыка, пачакай —
Хай пройдзе гэта жанчына,
Няхай пранясе свой адчай,
Як гэты мяшок за плячыма.
У ім — яе дом, i пасцель,
І калыханкі, i доля,
І шчэбет яе дзяцей,
Якіх не будзе ніколі.
Bag-woman[3], жанчына-мяшок...—
Амерыка, як ты часта
І трапна, пад сыты смяшок,
Умееш зняважыць няшчасных...
Я чую: «Жыццё — не калач,
Затое свабода: як хочаш
Жыві i смейся...»
Прабач,—
Амерыка, глянь ёй у вочы...
Не можаш?.. «Не хочаш глядзець?»
Во гэта да ісціны бліжай,
І мне лягчэй зразумець,
Дзе твой, Амерыка, стрыжань...
Па вуліцах-стрытах не раз
З табой мы ішлі, i ні трошкі
Не лгаў я, што ў Мінску ў нас
Пабачыш страйнейшыя ножкі.
З усмешкай тлумачыла ты
Адсутнасць ножак прыгожых:
«Яны ў башмачках залатых,
I пешкі хадзіць ім няможна:
З такімі — нясуць на руках,
З такімі — вязуць у машынах...»
...Я ўсё прачытаў у вачах
Бяздомнай, пакутнай жанчыны.
І як ж а тут з ёю, скажы,
Нам быць — з незнаёмкаю нашай,
Што ў парку ноч праляжыць
І дзень праблукае нашча?..
«Тhank you»,— прашаптала яна,
Не верачы ў знак увагі...
Людзей шуганула сцяна,
А мы з ёй — стаім, як бадзягі...
Сляды былой пекнаты
Зарылі крутыя маршчыны...
Амерыка, ці не ты
У вобліку гэтай жанчыны?
* * *
Амерыка спяшаецца,
Стаеннікі равуць —
Бензінныя, бляшаныя —
Наперагонкі пруць.
З нутра — клубамі пошасць,
Як стануць газаваць...
Машына не раскоша,
А сродак выжываць.
На ўсе чатыры колы —
Ажно асфальт кіпіць,—
Каб не застацца голым —
Паспець, перахапіць!..
То маркі знакамітыя —
І «Кадзілак», i «Форд»,
То гнутыя, разбітыя,
Як старасці рэкорд...
А ўзбоч, у дымнай гары,
Амаль не без штаноў
Спацелым цугам шпараць
Натоўпы бегуноў.
Гарцуе мільянерша,
Бяжыць на службу клерк —
Няхай сабе но першы,
Ды вырваўся з калек.
Жывыя механізмы
Нa спінах з рэчмяшком:
Інфаркт не лепшы бізнес,
Таму — шуруй трушком.
Мільгаюць ногі-спіцы,
Ідзе зацяты крос:
Усім патрэбен біцэпс —
Біць канкурэнту ў нос.
Амерыка ў хандрозе
Ад бізнесных бацыл:
Не ўпасці б на дарозе
І не аддаць канцы...
Нутро з прыскокам грэе
I дужа хоча жыць,—
Амерыка старэе,
Амерыка бяжыць...
ГАЛАСЫ
Колькі ix — Эй-бі-сі, Сі-бі-эс, Бі-бі-сі —
He злічыць галасоў, падгалоскаў.
A ў кожнага на языку не адна,
а нібы дзесяткі Расій,
I ўсе чырвоныя, да апоніняй палоскі...
Галасы — распінаюцца: кожны прарок i зух —
Схаваўшыся за ракетны штыкетнік:
Хвалі эфіру шавеляцца i паўзуць
Чарвямі па целе планеты.
А яно яшчэ цёплае, i б'юцца ў скронь
Блакітныя рэкі,
І раўніны зялёную падстаўляюць далонь
Пад ліўні, як пад жоўтую дробязь калекі...
І яшчэ не выбіта планеты імя
На камені надмагільным:
«Год нулявы — год апошні. ЗЯМЛЯ».
І сонца яшчэ ўзнімаецца гімнам.