«Ці не надумаў ён застацца на цаліне...» — адчуваючы на сэрцы нешта радаснае і трывожнае, Косця падаўся насустрач.
Падбег Юзік.
— Вярніся... Газеты прынеслі... Вунь у камсорга...
— Ды ты карацей...
— Зарэку з інстытута прагналі. Нават дырэктару з намеснікам папала. Наш жа артыкул змясцілі... Пра ўсё... і пра цябе пішуць, — Юзік схапіў Косцю за руку. — Ідзём, ідзём... Дарогаю раскажу... Каб там машыны не пайшлі. Я ж выбраў табе зручнае месца ля самай кабіны.
— Чакай, — Косця выкруціўся з Юзікавых рук. — Праўда ўсё гэта?
— Няўжо ж не...
— Добра... Дзякую за навіну.
— Ты што?..
— От бяжы, а то спознішся...
Юзік скамячыў шапку, шпурнуў вобземлю і пайшоў. Праз колькі крокаў аглянуўся, убачыў, што Косця стаіць, узяўшы рукі ў кішэні, расхрыстаны, і вецер перабірае яго валасы, — і рушыў подбегам да машыны.
Косця прачнуўся зацемна: у акне толькі пачынаў сінець блізкі дзень. На вуліцы суха шоргаў венік. Косця схапіўся з ложка, зачапіўшыся за крэсла і нарабіўшы груку, падышоў да акна, адшмаргнуў занавескі — у пакоі скупа павіднела. На скрыпучым ложку, абудзіўшыся праз Косцеву неасцярожнасць, маладзюсенькі першакурснік адкрыў чорныя вочы і перавярнуўся на другі бок, нацягваючы аж на самую галаву прасцірадла.
Паставіўшы на падаконнік локці, Косця доўга глядзеў на вуліцу. Яна падсохла за ноч, толькі дзе-нідзе нямоцны ветрык злёгку рабаціў плыткія лужыны. Пакінуўшы на шэрым асфальце дзве мокрыя шырокія стужкі, прашмыгнула «Волга».
Вуліца была чыстая, пустая і па-ранішняму вясёлая.
Косця ўзяў з падаконніка расколатае напалам невядома чыё люстэрка, паўзіраўся на сябе — у свае бліскучыя падпухлыя ад сну вочы, на тонкі завостраны нос, на выпуклы з трыма прыкметнымі маршчынамі лоб, — спадабаўся сам сабе і, сеўшы за стол, пачаў галіцца.
Вярнуўся з умывальніка свежы, чысты, з адчуваннем ва ўсім целе сілы, дужасці. Прыслухаўся, як шчыміць ад моцнага, пякучага адэкалону паголены твар, і стаў апранацца.
Ужо збягаючы па лесвіцы, пачуў, як скрыпнулі дзверы нейчага пакоя і з уключанага на ўсю моц рэпрадуктара на сцішны калідор разлёгся зычны голас: «Говорит Москва! Сегодня вторник, тридцать первое августа. Начинаем наши передачи».
«Заўтра цэлы дзень заняткаў...» — з радасцю падумаў Манцэвіч, хапаючы на поўныя грудзі паветра.
Раніца была здаровая, — гэта што пасля ўчарашняга дажджу. Сонца стаяла над горадам нізка, халоднае і ружовае. Маладзюсенькая ліпа на другі бок вуліцы, падпаленая за лета сонцам, трапятала на ветрыку сваім рэдкім пажоўклым лісцем.
На прывакзальнай плошчы было людна: нядаўна, відаць, прыйшоў прыгарадны цягнік, і ад вакзала да трамвайнага прыпынку валам валілі людзі.
— Косцік? — нехта з грамады гукнуў яго знаёмым голасам, і ён сцішыўся, з нецярплівасцю чакаючы, што яго паклічуць яшчэ раз. Намагаўся распазнаць, хто гэта яго кліча.
— Косцік! — здаецца, крыкнулі з другога боку, і Манцэвіч аглянуўся. Да яго ішла, гулка тупаючы абцасікамі лакірованых басаножак, паўнаватая ў плашчы пясочнага колеру жанчына.
«Валя...» — яшчэ не пазнаўшы, падумаў ён. I адчуў, што ў яго дрыжаць ногі.
— Валя, ты? — Косця, саромеючыся, падаўся ёй насустрач, угадваючы ў белым твары жанчыны нешта колішняе, знаёмае, блізкае і мілае.
— Дзень добры, Косцік! — Валя падала яму руку.
Зблізку Валін твар здаўся нейкі больш чужы. Косця заўважыў на ім сталасць, абыякавасць. У карых яе вачах, здаецца, ужо зусім датлела ўсё тое ранейшае, вясёлае, маладое, і яны глядзелі на Косцю неяк разважліва і бяскрыўдна.
«Як сышла з яе ўся тая прыгажосць і дзявочасць», — з нейкай жаласцю падумаў Косця.
— А вось мой муж, — Валя паказала вачыма на мужчыну, што паволі, неяк баючыся, падыходзіў да іх і якога Косця пазнаў адразу. Ён не змяніўся, ён, здаецца, нават пазграбнеў — быў не такі мажны, як у той вечар на танцах у дзявочым інтэрнаце. Цяпер Косця ўбачыў, што яго твар дзе-нідзе пабіты воспай.
— Грыша! — пачуўся прыглушаны голас, нібы гаварыў хто з пустое бочкі.
«Наш Грыша даўно з ёю ходзіць», — успомніў Косця тое даўно пачутае ў інстытуцкім клубе і пачырванеў, засаромеўся.
— Дзе ты і што з табою, Косцік? — спытала Валя і апусціла вочы.
«Напэўна, ёй брыдка, што не адпісала мне на цаліну», — рашыў Косця, а ўслых сказаў другое:
— На цаліне быў роўна два гады. Учора вярнуўся ў Мінск.
— Узмужнеў, загарэў. Які ты!.. А як з інстытутам?
Васпаваты не вытрымаў гэтай размовы, моўчкі ўзяў у жонкі сумку і адышоўся ўбок.
— Вось іду да дырэктара.
— Да дырэктара? А-а...
Памаўчалі.
— Мне Юзік Сапега пісаў, што ты ў аспірантуры? — загаварыў зноў Манцэвіч. — Ды наогул раскажы пра ўсё. Я ж нічагусенькі не ведаю. Дарэчы, Пецька Жвір таксама ў аспірантуру трапіў.