Выбрать главу

Косця заўважыў, як, пакалыхваючыся ў павольным танго, шырокія плечы блізяцца да яго, убачыў, што на іх неяк далікатна і нясмела ляжыць круглая белая дзявочая рука і, хаваючыся за некага, падаўся на калідор. Тут стаяла нейкая прахалода і дыхалася вольна і лёгка. Косця пацёр змакрэлы лоб: «Можа гэта ён, той самы Грышка? Можа праўду казалі тады ў клубе?» Косця пакруціўся на калідоры, вырашыў: «Трэба пагаварыць з ёй, трэба пагаварыць...», і кінуўся зноў у вестыбюль. Танец скончыўся, і ўсе хлынулі да лавачак, шукаючы вольных месц.

Косця акінуў вачыма вестыбюль і заўважыў Валю. Яна сядзела на падаконніку і гаварыла нешта таму, а той стаяў поруч, упёршыся локцем у раму, трос кучараваю галавою, у нечым падтакваючы ёй.

Косцю зноў апанаваў страх, сорам, здрантвелымі нагамі ён ступіў некалькі крокаў да акна і, не даходзячы, яшчэ здалёк паклікаў:

— Валя!

Яна падняла галаву, абярнулася і застыла ў здзіўленні. Штосьці сказаўшы дзябёламу, скокнула на падлогу.

— Што з інстытутам, Косця? — спытала адразу.

«Гэта знарок, каб перабіць мяне», — падумаў ён.

«Нічога добрага?» — спытала аднымі вачыма.

— Мо пойдзем адсюль? — Косцю пачало калаціць, і ён не ведаў, як даць сабе рады.

— Куды?

Яны выйшлі на двор. Веяў густы, парны ветрык. Яны падышлі да інтэрната, селі ў зацішку на сырыя цэментавыя прыступкі ганка. Дзверы ў калідор былі забіты, і ганак пуставаў. Насупраць у шэрым доме на ўсіх трох паверхах шчасліва і ласкава гарэлі вокны, і іх святло скупа падала на ганак. Зводдаль сумна шалясцела яшчэ рэдкім маладым лісцем прысадзістая ліпка. У цёплым вечаровым небе холадна міргалі зоры.

— Нашто ты ходзіш з ім? — сказаў Косця з жалем, ціха, але адчуваў яшчэ, як недзе ў глыбіні душы кіпіць разгневанасць.

Яна маўчала. Ён глядзеў на яе тварык, бледны, змучаны. Яна стаілася, сцялася і ўсё нешта думала, моцна, цяжка, і маўчала.

Аднекуль сюды ў зацішак закруціў, прыйшоў вецер. Ліпа, размахваючы голлем, зашалясцела мацней. Запанавалі сум і адзінота.

— Косцік...

Ён не даў дагаварыць:

— Я кахаю цябе, я... — ён памкнуўся яе абняць, прытуліць да сябе, але яна здрыганулася, адвяла яго рукі і, не могучы, устала:

— Косцік...

Ён застаўся сядзець, не ведаючы, дзе падзець свае рукі.

Валя адступілася ад ганка.

— Ты не крыўдуй, не трэба. Мне... Я не ведаю... Я сустрэла яго яшчэ ў вёсцы, калі мы ездзілі на трэцім курсе капаць бульбу. Ён быў нашым кіраўніком. Я памятаю той вечар... Выбачай, мо я дурная... — Голас яе быў нейкі не свой, ціхі, амаль шэпт. — Мы ў тую восень меліся справіць вяселле. Але я, чамусьці... Ды ён потым паехаў у Ленінград пісаць дысертацыю. — Яна раптам адвярнулася, закрыла абедзвюма рукамі твар. — Косцік, ты знойдзеш сабе дзяўчыну, гэтакую добрую, харошую, чыстую, як сам. — Яна перавяла дыханне. — А мне, Косця, усё адно.

Ён адчуў, што за гэты кароткі міг на яго навалілася новая вялікая і наглая бяда. I ва ўсім гэтым ёсць нешта прыкрае, нядобрае і можа нават агіднае.

— Валя! — нешта ўжо чужое, цяжкае адгукнулася яму ў гэтым слове: — Валя!

Яна паволі кранулася з месца і, не аказваючыся, моўчкі, гэтак жа паволі пайшла, несучы з сабою клопат і трывогу. Дайшла да жалезнай брамы, учапілася рукамі за яе і, не абярнуўшыся, жаласна папрасіла:

— Правядзі мяне, Косцік.

Косця пайшоў нехаця, але не да яе, не да Валі.

На вуліцы рушыў подбегам, не чуючы пад сабою ног. Міжволі аглянуўся, убачыў, як непаўторна хораша і цудоўна свеціць усімі вокнамі ўжо далёкі інтэрнат, і яму зрабілася шкада сябе, шкада ўсяго, што неадлучна ад святла гэтых акон: трывожнай радасці, балючага шчасця, першага кахання і мар... I сэрца яго зашчымела, калі ён падумаў, што пакідае гэты дзіўны свет, добры і заманлівы, які паўставаў заўсёды там, дзе была Валя.

Скрозь па вуліцы сумна гарэлі ліхтары, памацнеў вецер і трывожна размахваў галінамі маладзюсенькіх ліп. I Косцю чамусьці хацелася думаць, што гэта ад свежага вільготнага ветру і гэтага мяккага паўзмроку на вуліцы вейкі яго студзілі слёзы. Ён выціраў іх рукою, а яны невядома чаму сачыліся, набягалі на вочы.