— Ён першы і не апошні, хто застрэліўся невядома праз што, — змучана прамовіў Алекс Портал.
Ён падняўся і шчодрай рукой наліў сабе чарговую порцыю віскі.
“З ім штосьці не так, — сам сабе сказаў містэр Сатэртуэйт, — штосьці зусім не так. Хацеў бы я ведаць, у чым тут рэч”.
— Нічога сабе! — усклікнуў Конвэй. — Паслухайце, як вые вецер! Ну і ночка!
— Добры час для прывідаў! — з бесклапотным смехам сказаў Портал. — У пекле, відаць, не засталося ніводнага д’ябла!
— Калі верыць лэдзі Лоры, то нават самы чорны сярод іх можа прынесці нам удачу, — смеючыся, адзначыў Конвэй. — Але што гэта?
Вецер выдаў чарговую жудасную руладу, і калі яна змоўкла, хтосьці тройчы пагрукаў у замкнёныя дзверы.
Мужчыны ўскочылі.
— І хто гэта можа быць у такую ноч? — усклікнуў Іўшэм.
Усё здзіўлена пераглянуліся.
— Я адчыню, — сказаў Іўшэм, — слугі даўно пайшлі спаць.
Ён рашуча прайшоў да дзвярэй, трохі паваждаўся з цяжкім замком і ўрэшце адамкнуў. У пакой уварваўся ледзяны парыў ветру.
У дзвярным праёме вымалёўваўся высокі стройны сілуэт. Праз незвычайную гульню святла, якое падала праз вітражнае акенца над дзвярыма, містэру Сатэртуэйту падалося, што госць апрануты ў касцюм усіх колераў вясёлкі. Але калі ён увайшоў, то аказаўся худым брунэтам у дарожным касцюме.
— Я шчыра выбачаюся за сваё ўварванне, — пачаў незнаёмы роўным прыемным голасам, — але ў мяне зламалася машына. Нічога сур’ёзнага, мой шафёр сам усё наладзіць, але на гэта сыдзе дзесьці паўгадзіны, а на дварэ такі жахлівы холад…
Тут ён замоўк, і Іўшэм адразу ж падтрымаў яго.
— Так і ёсць! Дык заходзьце і выпіце з намі. Ці можам мы як-небудзь дапамагчы з машынай?
— Не, дзякуй. Шафёр ведае сваю справу. Дарэчы, мяне завуць Кін — Арле Кін.
— Сядайце, містэр Кін, — запрасіў Іўшэм. — Сэр Рычард Конвэй, містэр Сатэртуэйт. А мяне завуць Іўшэм.
Містэр Кін павітаў прысутных і ўпаў у крэсла, гасцінна падсунутае Іўшэмам. У гэты момант на твар госця лёг цень, і ў святле каміна здалося, што на ім маска. Іўшэм падкінуў дроваў у агонь.
— Вам наліць?
— Дзякуй.
Іўшэм перадаў яму віскі і спытаў:
— Вы добра ведаеце гэтыя мясціны, містэр Кін?
— Быў тут пару гадоў таму.
— Праўда?
— Канечне. Тады гэты дом належаў джэнтльмену на імя Кейпл.
— Усё правільна, — сказаў Іўшэм. — Бедны Дэрэк Кейпл. Вы яго ведалі?
— Ведаў.
Пасля гэтага паводзіны Іўшэма ледзь адчувальна змяніліся — але той, хто не вывучаў ангельскага характару, ніколі б гэтага не заўважыў. Калі спачатку гаспадар трымаўся досыць стрымана, то цяпер ад гэтага не засталося і следу. Містэр Кін ведаў Дэрэка Кейпла, ён быў сябрам сябра, а значыць, варты поўнага даверу.
— Неверагодная была гісторыя, — шчыра сказаў Іўшэм. — Мы тут акурат яе абмяркоўвалі. Мушу прызнацца, што, купіўшы гэты дом, я пайшоў супраць сябе самога. Але разумееце, нам больш нічога не заставалася. Я быў тут той ноччу, калі ён застрэліўся, і Конвэй таксама, і я, шчыра кажучы, увесь час баюся, што ў доме з’явіцца прывід.
— Так, справа невытлумачальная, — марудна і разважліва прамовіў містэр Кін і змоўк з выглядам актора, які толькі што выдаў вельмі важную рэпліку.
— Можаце называць яе невытлумачальнай, — умяшаўся Конвэй, — але я б сказаў, што яна была і назаўсёды застанецца змрочнай таямніцай.
— Хто ведае, — унікліва прамовіў містэр Кін. — Выбачайце, сэр Рычард, што вы сказалі?
— Гісторыя проста неверагодная, вось я пра што. Уявіце чалавека ў росквіце жыцця, вясёлага, бесклапотнага, бестрывожнага. З ім — пяць ці шэсць старых сяброў. За вячэрай ён у цудоўным настроі, поўны планаў на будучыню. А потым ён падымаецца ў свой пакой, дастае з шуфляды рэвальвер і страляецца. Чаму? Ніхто не ведае. Ніхто ніколі не даведаецца.
— Вы так упэўнены, сэр Рычард? — з усмешкай спытаў містэр Кін.
Конвэй зірнуў на госця.
— Што вы хочаце сказаць? Нічога не разумею.
— Ну, калі загадку не разгадалі дагэтуль, гэта не значыць, што яе не разгадаюць ніколі.
— Ат, што вы кажаце… Калі нічога не высветлілася тады, што можа высветліцца цяпер, праз дзесяць гадоў?
Містэр Кін мякка пахітаў галавой.
— Не магу з вамі пагадзіцца. Супраць такога сцверджання паўстае ўвесь досвед вывучэння гісторыі. Сучаснікі ніколі не раскажуць пра падзеі сённяшняга дня так праўдзіва, як гісторык можа апісаць былыя эпохі. Уся справа ў перспектыве, у магчымасці ацаніць сапраўдную значнасць рэчаў. У пэўным сэнсе гэта, калі хочаце, пытанне адноснасці.