Пісьменннік выразна ўсведамляў гэтую адметнасць сваіх раманаў і ўсяляк падкрэсліваў яе. «Раман — гэта народ», — з палемічным запалам сцвярджаў ён, а закранаючы задуму «Плачу перапёлкі», казаў, што ставіў перад сабой задачу — паказаць свой «народ, расказаць пра яго, расказаць не спяшаючыся, шырока і грунтоўна, галоўнае — праўдзіва».
Адсюль ідзе выключная ўвага да народнай стыхіі, да жыцця верамейкаўцаў, гісторыі вёскі, яе побыту і ўвогуле ўсяго, што звязана з Верамейкамі. Бо тыя Верамейкі не проста галоўны падзейны асяродак у чыгрынаўскіх раманах, а, можна сказаць, цэнтр космасу, таго мастацкага свету, які стварае пісьменнік. Тут ён непасрэдна выходзіў на самае запаветнае, блізкае і дарагое з дзяцінства і таму дасягнуў найбольшага поспеху.
Ужо ў «Плачы перапёлкі» ярка выпісаны каларытныя постаці многіх верамейкаўцаў. Мудрай разважлівасцю і вялікай душэўнай спагадлівасцю вылучаецца блізкі па сваёй удумлівасці да герояў М. Гарэцкага сямідзесяцігадовы вясковы філосаф Парфён Вяршкоў, у свядомасці якога, як зазначаецца ў рамане «Апраўданне крыві», «акумуліравалася ўсё найбольш чыстае, здаровае, сумленнае і непадатлівае, на чым трымаецца ўклад» сельскага жыцця беларусаў. Там жа гаворыцца, што гэты малапісьменны селянін «умее ахопліваць сваім уяўленнем вялікія праблемы, што заўсёды набываюць грамадскую значнасць».
Ёсць сярод верамейкаўцаў і яшчэ адзін персанаж з філасофскім складам розуму. Гэта Кузьма Прыбыткоў. Ён, як і Парфён, умее арыгінальна разважаць пра жыццё, грамадскія праблемы, цікавіцца гісторыяй краю, трапна гаворыць пра хараство Беларусі і шматпакутнасць яе долі: «Я от думаю цяперака, дак неяк ажно дзіўна размешчана ета Беларуся наша, бытта Гасподзь знарок яе паклаў так. Усё праз нас з вайной ходзяць, усё праз нас. Здаецца, каб хто перанёс яе ў другое месца, дак і нам бы па-другому жылося. А зямля харошая, можа, нават лепшая за рай той. Ета ж падумаць толькі — у другіх голад, дак ужо голад, людзі, як тыя мухі, гінуць, вазьмі хоць Украіну, тама во і нядаўна колькі паўмірала, а ў нас адно мужыкі паапухалі — не кара дак ягада, не ягада дак грыб, а тама ўжо бульба пойдзе, жыта, але чалавек неяк выб’ецца з бяды, абы не сядзеў рукі склаўшы. Не, зямля наша папраўдзе райская, а от жа.»
Вельмі шматзначнае тут гэтае «от жа»! Ды і ўвесь Кузьмоў маналог поўны глыбокага сэнсу. У ім ужо праклёўваўся матыў трагічнасці нашай гісторыі, які на поўную сілу загучаў толькі ў двух апошніх раманах. Тады ж, як пісаўся «Плач перапёлкі», гэты матыў развіваць было вельмі небяспечна, і пісьменнік адкрытым тэкстам толькі пазначыў яго.
Рызыкоўнай была і размова пра голад на Украіне, выкліканы, як вядома, калектывізацыяй па-сталінску. Чыгрынаў спачатку пісаў пра той голад больш падрабязна. Ён, па ягоных словах, паказваў, «як ішлі з Украіны галодныя людзі да нас у Беларусь, як паміралі на дарогах...». Аднак пільныя цэнзары ўсё гэта выкінулі. І толькі агульная згадка ўсё ж неяк праскочыла.
Вяртаючыся да паказу верамейкаўцаў, нельга не сказаць, што адметным характарам надзелены таксама Іван Падзерын. Гэты селянін з іранічнай мянушкай Цукар Мядовіч вызначаецца якраз адваротным — сваёй яршыстасцю, схільнасцю да грубаватага слова і салёных жартаў, уменнем «непрыстойна павыскаляцца з жанчынамі».
Жаночыя вобразы ў «Плачы перапёлкі» таксама абмаляваны цікава, змястоўна, з добрай псіхалагічнай заглыбленасцю. Таму і запамінаюцца ў рамане Палага Хахлова, Роза Самусёва, Дуня Пракопкіна, Сахвея Меляшонкава, Зазыбава Марфа і іншыя. Яны напісаны з павагай да іхняй жыццёвай учэпістасці і сілы, а то і з адкрытым любаваннем, якое праглядвае праз асобныя не пазбаўленыя паэтычнасці дэталі. Так, пра голас Дуні Пракопкінай гаворыцца, што ён «вылятаў з грудзей, як пасярэбраны».
Зрэшты, такія паэтычныя бліскаўкі ў чыгрынаўскай стылёвай сістэме рэдкія і выглядаюць хутчэй як выключэнне. Разуменне цяжару жаночай долі, асабліва ў часы ваеннага ліхалецця, ды і агульная стылёвая арыентацыя, стрымлівалі пісьменніка ад знарочыстага прыхарошвання вясковых жанчын, вымушалі яго звяртацца да падкрэслена рэалістычных фарбаў, якія скрозь выкарыстоўваюцца нават у абмалёўцы ўласнай маці (яна ў рамане называецца Хадоскай Гаўрыліхай і старшыніхай).
Не менш выразная гэтая скіраванасць і ў паказе Ганны Карпілавай, вобраз якой у раманнай канцэпцыі «Плачу перапёлкі» вельмі істотны. Празаік піша пра не абы-якую фізічную красу гэтай жанчыны, яе зайздроснае здароўе, душэўную лагоднасць, пакладзістасць (палітыкі ў дачыненні да грамадства называюць яе талерантнасцю) і вельмі ж ліхі лёс, які ў нечым пераклікаецца з поўным суровых выпрабаванняў лёсам самой Беларусі, так часта распінанай рознымі заваёўнікамі і сваім бязглуздым начальствам. Ганну ж спачатку спакушае палявы вартаўнік, які ў галодны год паабяцаў хатомку калгаснай бульбы. Потым пайшлі верамейкаўскія мужыкі і розныя ўпаўнаважаныя, што наязджалі ў вёску. Але асабліва агідным быў недалужны прышэлец — татарын Рахім, паліцай, ад якога патыхала «гнілым і зусім не мужчынскім пахам, быццам чалавека толькі што выпусцілі аднекуль з мышынае саламарэзкі». Ён «браў» Ганну ўжо зусім не па-людску, прывязаўшы сонную да ложка. І яна перажывала гэты «гвалт над сабой, як самы вялікі здзек».