Пачуўся ціхі свіст, што азначала — егіпецкаму слузе, які так і не падаў знаку на пачатак аперацыі, трэба ўцякаць. Калі вядзецца, дык і на трэску прадзецца, а калі Фартуна маўчыць, дык і мёд гарчыць.
— Дурань! Усё роўна будзе вайна! — Пранціша аж калаціла ад злосці і адчаю. — Шляхта збірацца скласці канфедэрацыю супраць Панятоўскага і расейцаў, расейцы агітуюць, каб у іхнюю канфедэрацыю ўступалі…
— Тым больш я павінен абараніць хоць тое, што магу. Не трэба ўчыняць тут безнадзейнай бойкі. Сыходзь, Вырвіч!
Адзін афіцэр ужо заўважыў, што ля карэты с арыштаваным круціцца падазроны тып, і сярдзіта закрычаў. Пранціш паспеў яшчэ абмяняцца з доктарам тужлівымі паглядамі і змушаны быў хуценька слізгануць між коламі карэты…
Нягоднік Батыста, які да гэтага не быў пасвечаны ў бліскучы план выкрадання вязня на станцыі, паводзіны доктара ўхваліў, затое Пранціша і пана Рыся аблаяў на чым свет… Авантурысты, гатовыя загубіць усё і ўсіх непрадуманымі планамі! Калі ўжо яны вымушаны дзейнічаць разам, трэба хаця б трохі пытацца, хто і што збіраецца рабіць… Ледзь усё не сапсавалі, у тым ліку і свайму доктару! Amicus incommodus ab inimico non differt![15]
Пан Рысь выхапіў шаблю, а Пранцішу толькі цяпер прыйшла ў галаву запозненая здагадка — не здарма ж маг адправіўся ў расейскую сталіцу ў адзін час з Разанцавым, не выпадковая і гэтая сустрэча на станцыі! Батыста ж таксама замяшаны ў справе закалоту ў Віленскай акадэміі, гэта ж з ягонага даносу ўсё пачыналася! А Лёднік зблытаў усё і яму… І цяпер на расследванне выкліканы і Батыста. Напэўна, Разанцаў з магам пра нешта дамовіліся, і пан Міхайла па дарозе ўсё абмяркуе з Лёднікам: якой версіі хто стане трымацца, як выйсці ўсім з сітуацыі з найменшымі стратамі. Дыпламатыя, палітыка, палацавыя інтрыгі! Цяпер Вырвіч быў упэўнены, што карона святога Альфрэда будзе выкупляць правіну мага перад расейцамі. А Панятоўскі — што, яму цікавей з актрысай Шэкспіра разыграць, чым разбірацца ў даносах і змовах. Ён толькі рады, можа, што ўдалося пазбегнуць вялікай бойкі.
Батыста пацвердзіў, што збіраецца ператлумачыць уладам па-іншаму словы свайго даносу, і чым менш Пранціш з кампаніяй будуць умешвацца, тым лепей. Нават Міхалішыўна, якая выканала просьбу Пранціша пацешыць спевамі расійскіх жаўнераў, але таксама не ведала пра рызыкоўную задуму спадарожнікаў, нечакана выказалася, як і маг. Людзей бы толькі загубілі, сябе загубілі… Пацвердзілі б, што закалот існуе, а пан Лёднік на пакуты пайшоў, каб гэта абвергнуць.
Пранціш яшчэ раз падзівіўся, як выпадкова часам мяняецца ход гісторыі. Вось патрапіў між яе адладжаных, грувасткіх колаў адзін чалавек — і змусіў усю машыну спыніцца. Праўда, для гэтага чалавек павінен быць не парушынкай і не простым каменьчыкам, а адамантам, дыяментам…
Падобнае здарылася, калі па намове князя Вітаўта жонку старога Ягайлы Соф’ю Гальшанскую абвінавацілі ў здрадзе мужу-каралю, нібыта сыноў яна нарадзіла не ад яго, а ад маладога прыгожага рыцара Генрыка з Рогава. Кароль раз’юшыўся і загадаў аддаць магчымага суперніка на допыт… І каб той зламаўся пад катаваннем, прызнаў віну — прынцы, будучыя манархі, былі б пазбаўленыя права на трон, з’явіліся б іншыя прэтэндэнты, і як бы тады ўсё павярнулася? Але рыцар паўтараў: «Каралева не здраджвала каралю», і ўсё пайшло тым шляхам, які застаўся ў летапісах…
Цяпер гэты шлях залежыць ад нязломнасці Лёдніка, якая ўжо змусіла моцных свету мяняць планы, а здрайцаў і падлюкаў прыстасоўвацца.
Пан Рысь ад злосці і расчаравання шабляй усе сцены пакоя пасек, як быццам тут начаваў галодны лемпард з вострымі кіпцямі.
Што ж, заставалася ехаць далей на Поўнач.
Раздзел дзясяты
ЯК ПРАНЦІШ І ЛЁДНІК З ПАЎНОЧНАЙ ПАЛЬМІРЫ ЎЦЯКАЛІ
У чорным, як пашча астылай печы, небе ўспыхвалі вогненныя кветкі і вензелі. Асабліва часта паўтараліся ініцыялы імператрыцы. А што вы хочаце — хто на куце, для таго й булкі…
А неба тут было асабліва цёмнае… Як столь у сутарэннях, дзе дагарэла апошняя свечка. Але й удзень не пакідала адчуванне, што да гэтага нізкага паўночнага неба можна, добра падскочыўшы, дакрануцца рукою, асабліва паміж шэрых камяніцаў і раўнюткіх, як накрэсленых, брукаваных вуліцаў і каналаў.
Смуглявага юнака ў чалме, які трымаў нешта вялікае, захутанае ў футра, штурханула паненка ў сукенцы, расшытай перлінамі. Крыналіны спакусна шаргатнулі, паненка азірнулася, у мігатлівых агнях феерверкаў і паходняў толькі і можна было разгледзець бліскучыя вочы ў проразях чорнай аксамітнай паўмаскі, ды ярка нафарбаваныя вусны ўсміхаліся… На карнавале любая дама сыдзе за прыгажуню.