Шмат немцаў гінула ад рук партызанаў і бамбаваньняў савецкай авіяцыі. Немцы мусілі ў шэрагу вёсак трымаць вайсковыя гарнізоны, несьці ахову чыгуначных і аўтамабільных камунікацыяў. Вакол гораду ўтварыліся партызанскія зоны. Цікава заўважыць, што ўвесну 1943 г., як распавядаў Цябут, быў загад усім брыгадам сьцягнуцца да Полацку і ўзяць яго штурмам, але потым загад быў адменены. Верагодна гэта быў плян узаемадзеяньня партызанаў з фронтам у часе наступу на Віцебск і Невель. Гэтая апэрацыя была адкладзеная да восені — зімы 1943 г. Немцы сваіх забітых звозілі ў Мікалаеўскі сабор, дзе была ўладкаваная капліца, хавалі ж на Ксавэраўскіх могілках, дзе мелі невялікія могілкі, створаныя яшчэ ў 1918 г. падчас акупацыі горада.
Трэба заўважыць, што немцы дапамагалі рэлігійным арганізацыям. Былі адноўленыя амаль усе праваслаўныя цэрквы, царква старавераў на вул. Пушкіна. Адноўленая абшчына баптыстаў, кіраўнік якой Грыгор'еў быў вызвалены з канцэнтрацыйнага лягеру ў Спаскім гарадку, а зь ім і іншыя баптысты, ягоным памагатым быў стары полацкі баптыст Крупскі. Грыгор'еў да вайны працаваў на хлебзаводзе, тут ён працаваў і ў часе акупацыі. Лютаранская кірха, дзе перад вайной месьціўся краязнаўчы музэй, немцамі была адноўленая, музэй разрабаваны, а ягоныя каштоўнасьці зьвезеныя ў Нямеччыну. У фондах музэю ды ў экспазыцыі было шмат матэрыялаў зь гісторыі Полацка. Найкаштоўнейшымі экспанатамі былі партрэты дзеячоў езуіцкага закону колькасьцю каля 50, канфіскаваныя камісіяй па ахове помнікаў даўніны і мастацтва з дому ксяндза, што на вул. Фрунзэ № 3. На кожным партрэце былі пазначаныя прозьвішча дзеяча, ягоная годнасьць і даты. Былі дзьве Бібліі XVI ст. у драўляных вокладках, абцягнутыя скурай. Была скрадзеная старадаўняя зброя, сярод іх гакаўніца XVI ст., халодная зброя, манэты, косткі выкапаных жывёлінаў, напіханкі зьвяроў і птушак Полацкага раёну ды шмат іншага. Аб стаўленьні нямецкіх акупантаў да праваслаўнае царквы, пераносе мошчаў Эўфрасіньні зь Віцебску і аднаўленьні манастыру напісана раней. Трэба адзначыць, што немцы ў Беларусі аддзялілі праваслаўную царкву ад Маскоўскага патрыярхату, то бок Беларуская праваслаўная царква стала аўтакефальнай, інакш кажучы «незалежнай» ад Масквы. Дзеля гэтага ў Менску быў праведзены зьезд царкоўнікаў і прадстаўнікоў вернікаў, які абвесьціў Беларускую праваслаўную царкву аўтакефальнай і прызначыў кіраўнікоў[11]. Былі створаныя ворганы царкоўнага кіраваньня. Зьезд выказаў падзяку Гітлеру ды ягоным паплечнікам за наданьне царкве незалежнасьці ад Маскоўскага патрыярхату, на багаслужбах была ўведзеная малітва за нямецкае войска. У нямецкіх газэтах былі зьмешчаныя фатаграфіі зьезду, ягоных дзеячоў разам зь нямецкім кіраўніцтвам.
11
На самой справе працэс дасягненьня царкоўнай самастойнасьці пачаўся яшчэ 23.07.1922 г. з закладаньня Беларускай мітраполіі мітрапалітам Мэльхісэдэкам (Паеўскім), але быў перарваны бальшавіцкімі рэпрэсіямі супраць рэлігійных дзеячоў. Згаданы сабор, які адбыўся 30.8–02.9.1942 г., быў працягам азначанага працэсу.