Выбрать главу

«Вельмі рада, гасударыня мая, што маю гонар асабіста далажыць вам маё шанаванне. А разам з рэшпектам[81] дазвольце падзякаваць за хлебасольства ваша да пляменніка майго Івана Фёдаравіча, які ім не нахваліцца. Цудоўная ў вас грэчка, сударыня! Я бачыла яе, пад'язджаючы да сяла. А дазвольце даведацца, колькі коп вы атрымліваеце з дзесяціны?»

Пасля гэтага адбылося ўсеагульнае лабызанне. Калі-ж паселі ў гасцінай, дык бабулька-гаспадыня пачала:

«Наконт грэчкі я не магу вам сказаць: гэта галіна Грыгорыя Грыгор'евіча. Я ўжо даўно не займаюся гэтым, дый не магу: ужо старая! Даўней некалі ў нас, бывала, я помню, грэчка была ў пояс; цяпер бог ведае што. Хоць, зрэшты, і гавораць, што цяпер усё лепей». Тут бабулька ўздыхнула. І якому-небудзь наглядальніку пачулася-б у гэтым уздыханні ўздыханне даўнейшага восемнаццатага стагоддзя.

«Я чула, мая гасударыня, што ў вас уласныя вашы дзеўкі адменныя ўмеюць вырабляць дываны», сказала Васіліса Кашпораўна, і гэтым закранула бабульку за самую чулую струну. Пры гэтых словах яна як быццам ажывілася, і размова ў яе палілася аб тым, як належыць фарбаваць пражу, як рыхтаваць да гэтага нітку. З дываноў хутка з'ехала на саленне гуркоў і сушэнне ігруш. Словам, не прайшло і гадзіны, як абедзве дамы так разгаварыліся паміж сабою, быццам век былі знаёмы. Васіліса Кашпораўна многае пачала ўжо гаварыць такім ціхім голасам, што Іван Фёдаравіч нічога не мог расслухаць.

«Ды ці не маеце ахвоты паглядзець?» — сказала, устаючы, бабулька-гаспадыня.

За ёю ўсталі паненкі і Васіліса Кашпораўна, і ўсе пацягнуліся ў дзявочы пакой. Цётухна, аднак-жа, дала знак Івану Фёдаравічу застацца і сказала нешта ціха бабульцы.

«Машанька!» сказала бабулька, зварочваючыся да бялявай паненкі: «застанься з госцем, ды пагавары з ім, каб госцю не было нудна!»

Бялявая паненка засталася і села на канапу. Іван Фёдаравіч сядзеў на сваім крэсле, як на іголках, чырванеў і панурваў вочы; але паненка, здавалася, гэтага не заўважала і абыякава сядзела на канапе, разглядаючы старанна вокны і сцены, ці сочачы вачыма за кошкаю, якая баязліва прабягала пад крэсламі.

Іван Фёдаравіч крыху падбадзёрыўся і хацеў быў пачаць гаворку; але здавалася, што ўсе словы свае пагубляў ён па дарозе. Ні адна думка не прыходзіла ў галаву.

Маўчанне цягнулася каля чвэрткі гадзіны. Паненка ўсё таксама сядзела.

Нарэшце, Іван Фёдаравіч сабраўся з духам: «Улетку вельмі многа мух, сударыня!» прамовіў ён напоўдрыжачым голасам.

«Надзвычайна многа!» адказала паненка. «Брацік знарок зрабіў хлапушку з старога мамчынага чаравіка; але ўсё яшчэ вельмі многа».

Тут размова ізноў спынілася. І Іван Фёдаравіч ніякім чынам ужо не знаходзіў слоў.

Нарэшце, гаспадыня з цётухнай і чарнявай паненкай вярнуліся. Пагаварыўшы яшчэ крыху, Васіліса Кашпораўна развіталася з бабулькаю і паненкамі, не гледзячы на ўсе запрашэнні застацца начаваць. Бабулька і паненкі вышлі на ганак правесці гасцей і доўга яшчэ кланяліся выглядаўшым з брычкі цётухне і пляменніку.

вернуться

81

Шанаваннем.