***
Калі б з кім сесці, хлеба з’есці,
Прамовіць слова, дык яно б
Хоць і як-небудзь тут на свеце,
А неяк бы жыццё ішло.
Ды не! Няма з кім! Свет шырокі,
Людзей нямала на зямлі...
А давядзецца адзінокім
Ў халоднай хаце крывабокай
Або пад плотам паміраць.
Або... Не! Трэба ажаніцца,
Хоць бы ўжо з чортавай сястрой!
Бо адурнееш сіратой
Адзін-адным. Пшаніца ж, жыта
На добры сеяны загон,
Пажнуць жа людзі. Скажуць: «Ён
Як быццам недзе там забіты
У незнаёмай старане...»
О гора, горачка ў мяне!
1860
С.-Пецярбург
***
I дзень ідзе, і ноч ідзе.
I, галаву схапіўшы ў рукі,
Дзівуешся, што ж не ідзе
Апостал праўды і навукі!
С.-Пецярбург
1860
***
Цячэ вада з-пад явара
Ярам на даліну.
Красуецца над вадою
Чырванню каліна.
Красуецца калінанька,
Явар маладзее,
А наўкол іх вербалозы,
Лозы зелянеюць.
. . . . . . . . . . . . . . . . .
Цячэ вада ды з-пад гаю,
Цячэ пад гарою.
Хлюпаюцца качаняткі
Паміж асакою.
А качачка выплывае
З качарам за імі,
Ловіць раску, размаўляе
З дзеткамі сваімі.
. . . . . . . . . . . . . . . . .
Цячэ вада ўскрай гароду.
Вада ставом стала.
Браць ваду прыйшла дзяўчына,
Брала, заспявала.
З хаты пагуляць у садзе
Выйшлі бацька, маці,
Параіцца, ды каго б ім
Назваць сваім зяцем?
1860
С.-Пецярбург
***
А неяк ідучы ўначы
Па-над Нявой... Ды, ідучы,
Мяркую сам сабе з сабою:
— Як бы, я думаю, як бы
Не пахіліліся рабы!
Дык не стаяла б над Нявою
Спаганеных палацаў шмат.
Была б сястра, і быў бы брат.
А то... няма цяпер нічога —
Ні бога нават, ні паўбога...
Царуе сабакар — і рад,
А нам заняцца больш няма чым,
Хартоў гадуема ды плачам.—
Вось гэтак сам сабе ўначы,
Па-над Нявою ідучы,
Старанна думаў. I не бачу,
Што з тога боку, нібы з ямы,
Вачыма кацянятка — глядзь,
А то два ліхтары гараць
Каля апостальскае брамы.
Я схамянуўся, крыж паклаў
На грэшны дух і тройчы плюнуў,
Дый зноўку думаць распачаў
Пра тое ж, што спачатку думаў.
С.-Пецярбург
1860
***
Сышліся, сэрцы паядналі,
Памаладзелі, падраслі,
Гаёк, садочак развялі
Вакол хаціны. Красавалі
Мы, што князі. Дзяцей гайдалі,
Яны ж раслі ды вырасталі...
Дзяўчатак маскалі укралі,
А хлопцаў ў маскалі забралі.
А мы як хто куды пайшлі.
Нібы жыцця і не ядналі.
1860
С.-Пецярбург
***
Ці не пакінуць нам, нябога,
Суседачка жыцця зямнога,
З табою вершы рыфмаваць
I ці не час нам рыхтаваць
Вазы ў далёкую дарогу,
На свет на той, ажно да бога,
Пакрочым разам спачываць.
Нямала чобатаў стапталі,
Нямала розуму прыдбалі,
То будзе з нас! Збірайся спаць,—
Гайда ў той хаце спачываць —
Вясёлай хаце, каб ты знала!..
Ой не пойдзем... Яшчэ дойдзем...
Яшчэ рана-рана...
Яшчэ ў згодзе не пашкодзіць
На свет гэты глянуць...
Яшчэ глянем, мая доля...
Бач, які шырокі,
Ды высокі, ды прывольны,
Ясны ды глыбокі...
Павандруем, мая зорка...
Сядзем на пагорку,
Адпачнём, а гэтым часам
Твае сёстры-зоркі,
Несмяротныя, у небе
Паплывуць, заззяюць.
Пачакаем жа, сястрыца,
Сяброўка святая!
З чыстых вуснаў чыстым словам
Памолімся богу
Дый пакрочым паціхеньку
Ў дальнюю дарогу —
Над Летаю бяздоннаю
З мутнаю вадою.
Блаславі ж мяне, сяброўка,
Славаю святою.
14 лютага
А покуль тое там ды сёе —
Хадзем з табою напрасткі
Да Эскулапа[248],— ёсць такі,
Што і Харона[249] супакоіць
I Парку-праллю[250] абвядзе...
I покуль бы хімерыў дзед,
Мы б эпапеі том стваралі
I, лежачы, да зор луналі.
Калі б гекзаметры[251] сплялі,
То на гарышча б адняслі
Мышам на снеданне. А потым
Спявалі б прозу, ды па нотах,
А не як-небудзь...
Дружа мой,
Апора ў споведзі святой!
Пакуль агонь не заімглёны,
Хадзем мы лепей да Харона —
вернуться
250
Парка-пралля — паркі (у рымлян) — багіні чалавечага лёсу, пралі і перарэзвалі нітку чалавечага жыцця (у грэкаў — мойры).
вернуться
251
Гекзаметр — найбольш папулярны памер у антычнай паэзіі (Гамер, Вергілій, Гарацый і інш.). У паэзіі пазнейшых часоў лічыцца памерам велічным і плаўным.